چکیده:
موضوع مقاله حاضر بررسی فرایند علمی است که امکان دستیابی به توسعه (تعالی) اسلامی را فراهم می آورد. الگوی توسعه اسلامی عامل تعیین کننده ای است که این مهم را امکان پذیر می سازد. اما برای تولید الگوی توسعه اسلامی ـ ایرانی لازم است به دو پرسش مهم پاسخ گفته شود: 1ـ الگوی توسعه اسلامی ـ ایرانی چگونه به دست می آید؟ 2ـ الگوی توسعه اسلامی ـ ایرانی چگونه جامعه را به توسعه اسلامی رهنمون می کند؟ حاصل جمع پاسخ به دو پرسش فوق فرایندی را ترسیم می نماید که از زیربنایی ترین لایه های الگوی توسعه تا عینی ترین نمودهای تحقق الگوی توسعه در آن دیده شده است. طی بررسی سوال اول، محورهای علمی پیشینی «یا زیرساخت علمی الگوی توسعه» مشخص می شود که از آن به «پیش آمد الگوی توسعه اسلامی» تعبیر نمودیم. طی بررسی سوال دوم گام های پسینی علمی تا تحقق توسعه اسلامی مشخص می شود که از آن به «پسامد علمی الگوی توسعه اسلامی» تعبیر نمودیم. به زعم نگارنده، بدون چنین بررسی هایی نه درک عمیقی از الگوی توسعه اسلامی و نه طرح روشنی نسبت به فرایند علمی دستیابی به توسعه اسلامی، حاصل می شود. فرضیه قابل طرح در این مقاله بدین گونه خواهد بود که: 1ـ پیش آمد الگوی توسعه، «نیل به فرهنگ توسعه اسلامی» است. این فرهنگ محصول نظام علوم موجود در جامعه علمی (اعم از علوم مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه و. ..) است. این نظام علمی مبتنی بر نظامی از روش های علمی پدید می آید و نظام روش های علمی لزوما مبتنی بر نظامی از مبانی علمی استوار است. 2ـ در الگوی توسعه اسلامی مبتنی بر گام پیشین، باید سه گام دیگر نیز برداشت. ارائه «مبانی الگوی توسعه» و مبتنی بر آن «ارائه نظام متغیرها» در الگوی توسعه اسلامی و در نهایت ارائه «نظام شاخص-های توسعه اسلامی» به منظور قابل اندازه گیری و قابل سنجش شدن اقدامات توسعه ای در جهت اهداف اسلامی. 3ـ گام های پسینی الگوی توسعه بدین قرار خواهند بود که: اولا مبتنی بر الگوی توسعه، مهندسی توسعه جامعه اسلامی معلوم می شود. ثانیا با توجه به مقدورات داخلی و شرایط جهانی برنامه توسعه ریخته می-شود. ثالثا اجرای برنامه توسعه، تحقق توسعه را در پی خواهد داشت. الگوی توسعه اسلامی مهندسی توسعه اسلامی برنامه توسعه اسلامی توسعه اسلامی برای هر یک از مراحل پسینی الگوی توسعه نیز مشخصه هایی بیان خواهد شد.
This article is to study the scientific process that provides possible reaching to Islamic development (growth). Pattern of Islamic development is a determining factor that makes that possible. But for producing model Islamic-Iranian developing two important questions must be answered:
1- How obtain model of Iranian-Islamic developing?
2- How model of Iranian-Islamic developing lead community to Islamic development?
The sum of the answers to these two questions will illustrate the above process that the most fundamental layer development pattern to the visual aspects of the development model that has been found.
During the study, the first question of the scientific priority axis "or the scientific infrastructure development model" is characterized were interpreted by its "development pattern of events".
During the study of the second question the late scientific stages till establishing the Islamic development is characterized which were interpreted as "scientific after Came model of Islamic development" were interpreted. According to the author, without such studies no deep understanding of the patterns of Islamic development and no clear plan for achieving the scientific process of development is not achieved.
Hypotheses considered in this paper, which thus becomes:
1- Came before the development model is "To achieve the cultural development of Islam." This culture is the product of the existing community sciences (including engineering science, humanities, science etc.). This knowledge system is based on a system that is generated by the scientific method and the system of scientific method necessarily based on scientific system. 2- In the pattern of Islamic development based on the previous two steps, three steps must be taken again. Provide "basic pattern of development" and based on "provide the system of variables" in the pattern of Islamic development and finally present the "system of Islamic Development Indicators" To be determined and quantifiable measures of development for Islamic purposes. 3- The developed model will be used a posteriori steps: First, based on the model developed, it is engineering of Islamic community development. Secondly, the developments of the program are discarded with domestic and global conditions. Thirdly, the implementation of the development plan will follow the development.
For each stage of pattern posteriori development characterized some subject.
خلاصه ماشینی:
ـ سؤالات اصلي و فرعي الگوي توسعۀ اسلامي ـ ايراني چگونه به دست مي آيد و چگونه جامعه را به توسعۀ اسلامي رهنمود ميکند؟ سؤالات فرعي: ـ فرهنگ توسعه چيست و چه تأثيري بر تعيين الگوي توسعه دارد؟ ـ چه عواملي فرهنگ توسعه را تشکيل مي دهند؟ ـ رابطۀ مباني الگوي توسعه با متغيرها و شاخصه هاي الگوي توسعه چيست ؟ ـ تفاوت و رابطۀ الگوي توسعه با مهندسي توسعه و برنامۀ توسعه چيست ؟ ١ـ پيش آمد الگوي توسعه (فرهنگ توسعه ) در قسمت اول مقاله ، سؤال اصلي اين است : چه فرايند علمي مبدأ دستيابي به الگوي توسعه است ؟ با اين ملاحظه که دانش اجتماعي، فرهنگ توسعه را تشکيل ميدهد، براي يافتن پاسخ سؤال فوق بايد پرسيد بـا داشـتن چـه پشـتوانۀ علمـي ميتوان در دستيابي به الگوي توسعه اطمينان داشت ؟ ابتدا به بررسي پاسخ سؤال اخير مي پردازيم .
١ـ١ـ چيستي و موجوديت فرهنگي توسعۀ اسلامي (پيش آمد الگوي توسعه ) گرايش هايي که به زيرساخت علمي الگوي توسعه توجه دارنـد در پاسـخ بـه اينکه اين زيرساخت ـ که از آن تحت عنوان فرهنگ توسعه ياد کرديم ـ چيست ؟ و آيا زيرساخت لازم وجود دارد يا خير؟ پاسخ هاي متفاوتي مي توانند ارائه کنند: پاسخ اول اين است که پشتوانۀ علمي لازم براي ايـن مهـم ، گرايشـي از علـم اقتصاد به نام » است .