چکیده:
توسعه سیاسی ، به مفهوم گسترش و تعمیق مشارکت آحاد مردم در سرنوشت واحدهای سیاسی ، با وجود تنوع و تکثر شیوههای اجرایی آن، از اهداف مشترک تمامی دیدگاههـای توسـعه ای اسـت . انتخابات به عنوان بارزترین شیوه و تجلی این مشارکت ، همواره مورد اهتمام نظریه پردازان علـوم اجتماعی و سیاسی و نیز به طریق اولی ، سیاست ورزان بوده است . ازجمله پرسش هایی که برای هر دو گروه یاد شده، از اهمیت مضاعف برخوردار است ، تبیین رفتار انتخابـاتی مـردم و گـروههـای اجتماعی است . در جمهوری اسلامی ایران نیز مطالعه رفتار انتخاباتی ، بویژه در دهه اخیر، به طـور جدی در دستورکار پژوهشگران حوزههای ذیربط قرار داشته است . در همین خـصوص، پرسـش اصلی مقاله حاضر این است که مشارکت مردم در انتخابات، به عنوان یکی از شاخص های اصـلی توسعه سیاسی ، بر اساس چه معیارها و ملاکهایی صورت می گیرد و ایفای نقش رسانه ها در تعیین و یا جهت دهی به این ملاکها چگونه است ؟ مقاله حاضر بر آن است که ضمن مرور نظریـه هـای اصلی مطرح در این حوزه موضوعی ، یکی از نظریه هـا را بـا تعـدیل هـایی برگرفتـه از فرانظریـه «سازهانگاری»، به عنوان نظریه ای شایسته برای تحلیل رفتار انتخاباتی در ایران پیشنهاد دهد. از آنجا که مفهوم «هویت »، جوهره فرانظریه سازهانگاری را شکل می دهد، و با عنایت بـه نقـش برجـسته رسانه ها در صورتبندی لایه های چهارگانه هویتی ، نگارندگان برآننـد کـه رابطـه میـان اقـدامات هویت ساز رسانه ، مالکیت رسانه و رفتار انتخاباتی را مورد تاکید قرار دهند.
خلاصه ماشینی:
در همین خـصوص، پرسـش اصلی مقاله حاضر این است که مشارکت مردم در انتخابات، به عنوان یکی از شاخص های اصـلی توسعه سیاسی ، بر اساس چه معیارها و ملاکهایی صورت می گیرد و ایفای نقش رسانه ها در تعیین و یا جهت دهی به این ملاکها چگونه است ؟ مقاله حاضر بر آن است که ضمن مرور نظریـه هـای اصلی مطرح در این حوزه موضوعی ، یکی از نظریه هـا را بـا تعـدیل هـایی برگرفتـه از فرانظریـه «سازهانگاری»، به عنوان نظریه ای شایسته برای تحلیل رفتار انتخاباتی در ایران پیشنهاد دهد.
تحکیم نفوذ نخبگان بر توده ها اینک پرسش اصلی این اسـت کـه مـشارکت مـردم در انتخابـات، بـه عنـوان یکـی از شاخص های اصلی توسعه سیاسی ، بر اساس چه معیارها و ملاکهایی صورت می گیـرد و ایفای نقش رسانه ها در تعیین یا جهت دهی به این ملاکها چگونه است ؟ فرضیه اصلی ما در مقاله حاضر این است که رفتار انتخاباتی مردم در ایران، بـر اسـاس الگوی عقلانیت محدود قابل تبیین است و در این میان، رسـانه از طریـق شـکل دهـی بـه هویت و نگرشهای فردی و جمعی ، بیشترین تأثیر را بر هدایت رفتـار انتخابـاتی مـردم و نخبگان دارد.
از آنجا که افکار عمومی ، جزء جدایی ناپـذیر ایـن بنای شناختی ـ فرهنگی است و نیز با توجه به اینکه در دوران معاصـر در اکثـر جوامـع ، اطلاعات و آگاهی ها، اساسا به واسطه رسانه ها جریان مـی یابنـد، رسـانه هـا در فرهنـگ جامعه و به تبع آن، در صورتبندی و ارائه گزینه های در دسترس بازیگران، نقش غالب را بازی می کنند.