چکیده:
رفتارهای نابهنجار و خشونت آمیز تماشاگران فوتبـال یکـی از معـضلات پـیش روی ایـن ورزش پرطرفدار است که افزون بر زیانهای اقتصادی، به لحاظ فرهنگی ـ اجتماعی و سیاسـی نیـز منـشا برخی آسیب هاست . رسانه ها و بویژه تلویزیون، به عنوان یکی از مهم تـرین منـابع شـکل دادن بـه ذهنیت تماشاگران پیش از ورود به ورزشگاه، نقش موثری در کنترل یـا دامـن زدن بـه رفتارهـای نابهنجار تماشاگران در بازیهای حساس ـ نظیر بازیهای شهرآورد ـ دارند. بر این اساس، مقالـه حاضر، به بررسی عملکرد برنامه هـای ورزشـی هفتگـی تلویزیـون قبـل و بعـد از شـهرآوردهای شصت ویکم و شصت وسوم استقلال و پرسپولیس از این منظر پرداخته است . بر اسـاس نتـایج بـه دست آمده، این برنامه ها نه تنها توجه کافی به مسئله فرهنگ سـازی در خـصوص رفتـار مناسـب تماشاگران فوتبال در ورزشگاهها نداشته اند، بلکه در برخی موارد با پرداختن به حاشیه هایی نظیـر اشتباههای داوری در بازیهای گذشته یکی از تیم های حاضر در شهرآورد، مصاحبه های جنجالی و تحریککننده با بازیکنان و مربیان تیم ها، پیش بینی قطعی نتیجه بازی به نفع یکی از تیم ها و طرح و گسترش شایعات، تماشاگران را با ذهنیتی منفی بـه ورزشـگاه مـی فرسـتادهانـد و بـه رفتارهـای خشونت آمیز آنان در حین تماشای بازی و بعد از آن دامن زدهاند.
خلاصه ماشینی:
بر اسـاس نتـایج بـه دست آمده، این برنامه ها نه تنها توجه کافی به مسئله فرهنگ سـازی در خـصوص رفتـار مناسـب تماشاگران فوتبال در ورزشگاهها نداشته اند، بلکه در برخی موارد با پرداختن به حاشیه هایی نظیـر اشتباههای داوری در بازیهای گذشته یکی از تیم های حاضر در شهرآورد، مصاحبه های جنجالی و تحریککننده با بازیکنان و مربیان تیم ها، پیش بینی قطعی نتیجه بازی به نفع یکی از تیم ها و طرح و گسترش شایعات، تماشاگران را با ذهنیتی منفی بـه ورزشـگاه مـی فرسـتادهانـد و بـه رفتارهـای خشونت آمیز آنان در حین تماشای بازی و بعد از آن دامن زدهاند.
بررسی برنامه های بعد از شهرآورد نیـز بـرای روشن شدن این مطلب انجام شده که برنامـه هـای ورزشـی تلویزیـون، بـه کـدام ابعـاد بازیهای شهرآورد توجه بیشتری نشان دادهاند (حاشیه ها یا نکـات مثبـت ) و پـرداختن آنها، به این ابعاد چگونه بوده است ؟ به بیان دیگر، پژوهش حاضر، در پی پاسخگویی به این پرسش است که برنامه های ورزشی قبل و بعد از بازی شهرآورد، چه نکات مطلوب و نامطلوبی در پرداختن به نحوه رفتار تماشاگران این بازیها داشته اند؟ مبانی نظری در نگاهی کلی ، مبانی نظری پرخاشگری و خشونت را به طور عام و در ورزش، به طور خاص مـی تـوان در دو دسـته عمـده بررسـی کـرد: نظریـاتی کـه منبـع پرخاشـگری را سایق های درونی و غرایز در نظر می گیرند (نظریه های روانشناسی ) و نظریاتی که آن را واکنشی به رویدادهای محیطی می دانند کـه از طریـق آمـوزشهـای فرهنگـی و فـردی تعدیل می شود (نظریه های جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی ).