چکیده:
پیشگیری پیشینهای دراز دارد و، ازاینرو، همچنان از راهبردهایی است که به دلیل هزینة اندک و تاثیر بسیار، مورد توجه تحلیلگران استراتژیک قرار دارد. با این حال، بداهت موضوعی و کثرت منابع مانع از آن شده که مطالعات بومی در خصوص آن شکل گیرد. مقالة حاضر، در نخستین گام، برای تولید ادبیات غنی علمی در عرصة پیشگیری، با پرسش چیستی و ارکان راهبرد پیشگیری در مقایسة تطبیقی اسلام و غرب روبرو است. (سئوال) برای پاسخگویی به این سوال، ضمن نقد نظریههای موجود و تقسیم آنها به دو دسته عرفیگرا و شریعتمدار (اسلامی)، این گمانه ارائه شده است که راهبرد پیشگیری در اسلام - به دلیل توجه به بنیانهای معرفتی تهدید - الگویی سهوجهی از پیشگیری را مدنظر دارد که بر سه رکن اصلی زیر استوار است: مقاومت، دعوت و عبودیت. (فرضیه) نگارنده درصدد عرضة ارکان راهبرد پیشگیری در اسلام و تمایزبخشی به آن با نمونههای غربی و انتقال این تجربة نظری به جامعة جهانی است. (هدف) شیوة مطالعة این مقاله تفسیری است. (روش) ناکافی بودن راهبردهای موجود پیشگیری، از سویی، و توانایی الگوی اسلامی به دلیل ابتنای آن بر عبودیت و تاییدات آسمانی، از سوی دیگر، دکترین الهی را در مقولة پیشگیری پیش رو میگذارد. (یافته)
Prevention has a long history and, therefore, is one of the strategies that drew the attention of the strategic analysts for its low cost and high efficacy. Nevertheless the self-evident nature of the subject and multiplicity of the resources prevented the formation of native studies in this field. The present article, in the first step, in order to generate a rich scientific literature in the field of prevention, faces the question of the quiddity and the principles of prevention strategy in a comparative study of Islam and the West. (Question) To answer this question, while criticizing the existing theories and dividing them in the dichotomy of conventionalist and faith-based (Islamic), this hypothesis has been holding forth that prevention strategy in Islam — because of the attention to the epistemological foundations of threat - proposes a triad pattern of prevention which is based on the following principles: resistance, invitation and servitude. (Hypothesis) The author seeks to present the principles of prevention strategy in Islam and differentiating it from Western instances and transfer this theoretical experience to the international community. (Objective) The interpretative method of study is used in this paper. {Methodology} Inadequacy of the existing prevention strategies, on one hand, and the ability of the Islamic pattern since it's based on servitude and divine confirmations, from the other, put forward the divine doctrine in the issue of prevention. (Finding}
خلاصه ماشینی:
"نویسنده در نوشتار حاضر از چیستی و کارکردهای امنیتی پیشگیری، که در متون موجود بسیار به آن پرداخته شده (for example, see: Radnitzky, 1997: 17-76 Terriff, Terry &et- al, 1999: 99-114)، سؤال ننموده است بلکه در پی آن است تا ارکان راهبرد پیشگیری در اسلام را تشریح و از این طریق، ضمن غنابخشی به متون نظری، امکان انتقال تجارب اسلامی را به جامعة جهانی فراهم آورد.
الگوی ترکیبی عبودیت: سومین الگو که وجه انحصاری گفتمان اسلامی در بحث پیشگیری را شکل میدهد ناظر بر اصل مهم «عبداللهی» است، بدین معنا که مطابق گفتمان اسلامی، پذیرفته شده است که مسلمانان باید نسبت به فلسفة وجودی و خلقت خویش آگاه شوند ـ که همان عبادت الهی است: «و ما خلقت الجن والإنس إلا لیعبدون»؛ و خلق نکردم جن و انس را مگر برای عبادت نمودن.
1 در نوشتار حاضر نگارنده در پی بیان دو نکته تحلیلی بوده است نخست آنکه راهبردهای موجود پیشگیری برای کاربست در گسترة جهان اسلام کافی نیست، به این معنا که ظرفیتها و نیازمندیهای کشورهای اسلامی امکان آن را به ایشان میدهد تا الگوی مؤثرتری را طراحی و تجربه نمایند، در عین حال که استفاده از الگوهای تجربه شده به صورت حداقلی هم منع نمیشود.
(افتخاری و دیگران، 1387الف؛ افتخاری و دیگران، 1387ب؛ نای، 1387؛ میلسن، 1388؛ لنون، 1388؛ بیکی، 1388) نکته دوم آنکه الگوهای مؤثر پیشگیری در اسلام ابعاد و ماهیتی متفاوت از رهیافت عرفیگرا دارد، بدین معنا که اگرچه دو اصل ممانعت و مداخله را همچنان مد نظر دارد اما به صرف این دو بعد بسنده ننموده، وجه سومی را هم ارائه کرده که آن ر ا از سایر الگوها متمایز میسازد."