چکیده:
هدف اصلی این تحقیق شناسایی رابطه بین دین و تلویزیون، با بررسی بازنمایی شخصیت مذهبی در سریال مرگ تدریجی یک رویا است. نظر به اینکه شخصیت مذهبی در این سریال مردی است که مخاطب با او ارتباط بیشتری برقرار میکند، بررسی نقاط ضعف و قوت این شخصیت توسط سیمای جمهوری اسلامی ایران ضروری به نظر میرسد. این پژوهش با روش نشانهشناسی بهعنوان یکی از روشهای کیفی و با استفاده از مدل انجام شده است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که کاراکتر مذهبی شخصیتی چندبعدی بازنمایی شده است، که بهصورت قشری و سطحی تنها به ادای فرایض مذهبی نمیپردازد. در این پژوهش ویژگیهای ظاهری و اخلاقی شخصیت مذهبی مورد مطالعه قرار گرفته است. همه ویژگیهای او ظاهری، روشن و کلیشهای نیست بلکه در بستر و شرایط مختلف نمود پیدا میکند؛ به جز در مواردی که شخصیت مذهبی عصبانیتش را بهطور آشکار بروز داده است، در دیگر موارد در سطوح نازل و بهطور غیرآشکار درگیر خصلتهای منفی میشود، یعنی شخصیت مذهبی در هیچ موردی بهطور خطکشی شده در دستهبندی بدها قرار نمیگیرد و مخاطب برای عملکرد او توجیه قابل قبولی مییابد. با پذیرش دیدگاه متعامل دین و رسانه، به نظر میرسد مجموعه تلویزیونی مرگ تدریجی یک رویا با بازنمایی شخصیت مذهبی به عنوان الگوی انسان متدین بهصورت باورپذیر، گامی قابل تامل در عرضه عملی دین به مخاطب برداشته است.
خلاصه ماشینی:
همه ویژگی های او ظاهری ، روشن و کلیشه ای نیست بلکه در بستر و شرایط مختلف نمود پیدا می کند؛ به جز در مواردی که شخصیت مذهبی عصبانیتش را به طور آشکار بروز داده است ، در دیگر موارد در سطوح نازل و به طور غیرآشکار درگیر خصلت های منفی می شود، یعنی شخصیت مذهبی در هیچ موردی به طور خط کشی شده در دسته بندی بدها قرار نمی گیرد و مخاطب برای عملکرد او توجیه قابل قبولی می یابد.
در این پژوهش هدف آن است که سیمای جمهوری اسلامی ایران در این سریال ، شخصیت مذهبی را چگونه بازنمایی می کند؟ ویژگی های صوری و اخلاقی شخصیت متدین چیست ؟ موقعیت اجتماعی او چگونه است ؟ رابطه او با سایر افراد جامعه چوگنه است ؟ روابط خانوادگی او چگونه به تصویر کشیده شده است ؟ و به لحاظ ظاهری (ظاهر فیزیکی ، پوشش لباس و سایر مصنوعات ) چه ویژگی هایی دارد؟ با توجه به اهمیت دین در جامعه ما، ارائه الگوی انسان متدین ضروری به نظر می رسد.
با توجه به اینکه شخصیت ، عنصر اصلی تشکیل دهنده داستان و منتقل کننده تم و مهم ترین عامل طرح داستان است که بدون این عنصر هیچ داستانی شکل نمی گیرد و به عنوان مهم ترین ابزار و مصالح کار نویسنده در داستان نمود می یابد (مقدم و پورشهرام ، ١٣٨٧ :١١٤)، بازنمایی شخصیت مذهبی در سریال تلویزیونی می تواند با ارائه الگوی انسان متدین ، به صورت عینی و عملی دین را به مخاطب عرضه کند.