چکیده:
تعیین طبقۀ ریتم زبانها بر اساس مشخصههای کمی از جمله موضوعاتی است که در دهههای اخیر، توجه زبانشناسان را به خود جلب کرده است. یکی از شیوههایی که به این منظور بهوجودآمده شیوه مبنای فاصلهای است. در روش مبنای فاصلهای از شاخص تغییرپذیری دوتایی (PVI) که معیاری برای بررسی تغییرپذیری دیرش فواصل واکهای و میانواکهای است و هدف آن طبقهبندی ریتم زبانها در دو گروه هجا-زمانی و تکیه-زمانی میباشد، استفاده میشود. در این روش میزان تغییرپذیری دیرش فواصل واکهای توسط شاخص nPVI و میزان تغییرپذیری دیرش فواصل میانواکهای توسط شاخص rPVI انجام میشود. بررسیهای انجامشده بهوسیله این روش ریتم زبان فارسی را جایی میان زبانهای هجا-زمانی و تکیه-زمانی نزدیک به زبانهای هجا-زمانی قرار داده است. این تحقیق بر آن است که با استفاده از شیوه مبنای فاصلهای به تعیین طبقه ریتم زبان کردی کلهری بپردازد. بدین منظور میزان تغییرپذیری دیرش فواصل واکهای و میانواکهای زبان فارسی و زبان کردی کلهری با استفاده از شاخص تغییرپذیری دوتایی محاسبه شد و سپس نتایج بدستآمده از این تحقیق با نتایج موجود ریتم دیگر زبانها مقایسه شد. نتایج بدستآمده از این پژوهش نشان داد که مشخصههای کمی ریتم زبان کردی کلهری در میان زبانهای تکیه-زمانی قرار میگیرد در حالیکه مشخصههای کمی ریتم زبان فارسی نزدیک به زبانهای هجا-زمانی است.
خلاصه ماشینی:
"لدیفوگد و جانسون 3 (252:2011) مراحل محاسبه PVI را چهار مرحله میدانند: 1) مشخص کردن نوع فاصلهای که باید اندازهگیری شود (دیرش واکهای یا میانواکهای) 2) محاسبه تفاوت دیرش میان هر فاصله کناری دوتایی 3) تقسیم هر کدام از نتایج با میانگین دیرش هر کدام از دوتاییها 4) محاسبه میانگین نسبی نتایج مرحله قبل گریب و لو (2002) بیانکردند که محاسبۀ 4 nPVI دیرش فواصل واکهای و 5 rPVI دیرش فواصل میانواکهای معیاری مناسب برای طبقهبندی ریتم زبانهاست.
تحلیل دادهها نتایج بدستآمده از محاسبۀ nPVI فواصل واکهای و rPVI فواصل میانواکهای 30 جمله ساده زبان کردی کلهری (22/54: nPVI و 88/52: rPVI) ریتم این زبان را در میان زبانهای تکیه-زمانی قرار میدهد (شکل3 و شکل 4).
برای دست یافتن به این هدف، مشخصههای کمی ریتم زبان کردی کلهری و زبان فارسی محاسبه شد (جدول 2) و سپس با مقادیر موجود مشخصههای کمی دیگر زبانها مقایسه شد.
نتایج بدستآمده از این پژوهش نشان داد که ریتم زبان فارسی نزدیک به زبانهای هجا-زمانی و ریتم زبان کردی کلهری در میان زبانهای تکیه-زمانی قراردارد.
شاخصههای کمی ریتم کردی کلهری فارسی nPVI واکهای 22/54 36/40 rPVI میان واکهای 88/52 88/61 جدول 2- شاخصههای کمی ریتم زبان کردی کلهری و زبان فارسی با توجه به اینکه در ایران چندین زبان مختلف وجود دارد که هرکدام از آنها نیز گویشها و لهجههای متفاوتی را شامل میشوند تعیین طبقۀ ریتم این زبانها، گویشها و لهجههای آنها بر اساس مشخصههای کمی میتواند موضوع جالبی برای مطالعات آینده باشد.
بررسی مشخصههای کمی ریتم زبان فارسی و تأثیر آن بر موسیقی سنتی سازی ضربی ایران بر اساس نظریه گریب و لو.
Phonetic and Phonological Components of Language Rhythm."