چکیده:
حافظ ابراهیم، هارون هاشم رشید، قیصر امینپور و یوسفعلی میرشکاک از تراز شاعران ارزشمند ادبیات فارسی و عربی به شمار میروند. هر چهار شاعر، گرایش قوی به ادبیات ملی داشته و مضامین و رموز مشترکی را در بین دو زبان خلق کردهاند که درخور توجه است. حافظ ابراهیم در قصیدة «مظاهرة النساء» به هوشیاری زنان مصری و تظاهرات آنان برضد استعمار، هارون هاشم رشید در شعر «الأم الخالدة» به نقشآفرینی زنان فلسطینی و همینطور قیصر امینپور و میرشکاک نیز به طور جداگانه در دیوانهای خود حماسهسازی زنان ایرانی را در دفاع مقدس ترسیم میکنند. در این آثار ادبی، بین روند حوادث و درونمایه، شباهت فراوانی دیده میشود تا آنجا که برخی از ابیات را میتوان معادل برخی دیگر دانست. از آن روی که درک متن و محتوا به درک زیباییهای آن بستگی دارد؛ از زاویۀ سبکشناسی به تطبیق رفتهایم و از آنجایی که نکتۀ مهم در سبکشناسی توجه به بسامد است؛ آثار مورد پژوهش از زوایۀ زبانی، ادبی و فکری، مورد تحلیل تطبیقی قرار گرفته است. حافظ ابراهیم ، هارون هاشم رشید، قیصر امین پور و یوسفعلی میرشکاک از تراز شاعران ارزشمند ادبیات فارسی و عربی به شمار میروند. هر چهار شاعر، گرایش قوی به ادبیات ملی داشته و مضـامین و رمـوز مشـترکی را در بین دو زبان خلق کرده اند که درخور توجه است . حافظ ابراهیم در قصـیدة «مظش اهرة السش اء« بـه هوشـیاری زنـان مصری و تظاهرات آنان برضد استعمار، هارون هاشم رشید در شعر «الأم الخالش دة » به نقش آفرینی زنان فلسطینی و همین طور قیصر امین پور و میرشکاک نیز به طور جداگانه در دیوان های خود حماسـه سـازی زنـان ایرانـی را در دفاع مقدس ترسیم میکنند. در این آثار ادبی، بین روند حوادث و درون مایه ، شباهت فراوانی دیده میشـود تـا آنجا که برخی از ابیات را می توان معادل برخی دیگـر دانسـت . از آن روی کـه درک مـتن و محتـوا بـه درک زیباییهای آن بستگی دارد؛ از زاویۀ سبک شناسی به تطبیق رفته ایم و از آنجایی که نکتۀ مهم در سبک شناسـی توجه به بسامد است ؛ آثار مورد پژوهش از زوایۀ زبانی، ادبی و فکری، مورد تحلیل تطبیقی قرار گرفته است . یع--د ح--افظ إب--راهیم ، وه--ارون هاش--م رش--ید، وقیص--ر أم--بن ب--ور و یوس--فعلی میرش--کاک م--ن کب--ار الش--عراء فی الأدب--بن : الفارس--ی والعربی . فهؤلاء الأربعة لهم نزعات قویة إلی الأدب الوطنی حیث أبدعوا المضامبن والرموز المش-ترکة فی کلت-ا اللغت-بن . فأش-ار ح-افظ ابراهیم فی قصیدة «مظاهرة النساء» الی صحوة النساء المصریات ومظاهراتهن ضد الاستعمار، وکذلک أشار هارون هاشم رشید فی قص--یدة «الأم الخال--دة » ال--ی دور الفلس--طینیات وهک--ذا رس--م قیص--ر أم--بن ب--ور ومیرش--کاک فی دیوانیهم--ا ص--ورة الحماس--ة ال--تی خلقتها النساء الإیرانی-ات فی ال-دفاع المق-دس . فهن-اک مش-ابهات ب-بن ه-ذه الآث-ار الأدبی-ة فی س-رد الح-وادث بش-کل یمکنن-ا أن نعت-بر بعض الأبیات کنظیر لبعضها الآخر. بم-ا أن فه-م ال-نص والمض-مون م-رتبط بفه-م جمالیاتهم-ا بن-اء عل-ی ه-ذا قارناهم-ا م-ن منظ-ار الدراس-ة الأس-لوبیة وبم-ا أن المه-م فی الدراسة الأسلوبیة هو العنایة بالتکرار فدرسنا هذه الآثار دراسة تجلیلیة مقارنة من ناحیة اللغة والأدب والفکر.
خلاصه ماشینی:
"در خصوص نوع اول ، پیشینه از ایـن قـرار است : «تحلیل تطبیقی سیمای شرق و غرب در شعر حافظ ابراهیم و اقبال لاهوری»: دکتر جعفـر دلشـاد، محمد جواد اصغری (فصلنامۀ نقد و ادبیات تطبیقی، سال اول ، شمارة ١)؛ «تأثیر اندیشه های محمد عبـده در اشعار اجتماعی حافظ ابراهیم »: دکتر علی پیرانیشال ، احمـد امیـدوار (مجلش ة الجمعیش ة العلمیش ة الإیرانیش ة للغش ة العربیة وآدابها، شمارة ١٢)؛ «تأثیر اندیشه های محمد عبده بر اشعار دینی حافظ ابراهیم »: علی پیرانـیشـال ، احمد امیدوار (دو فصلنامۀ بحوث فی الغة العربة وآدابهش ا، شمارة ٣)؛ «تجدد و نوگرایی در شعر شـاعران نئـو کلاسیک مصر» عبدالاحد غیبی (فصلنامۀ دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ، سـال پنجـاه و نهـم ، شـمارة ١٨٦، ١٣٨٧)؛ «نمـاد، نقـاب و اسـطوره در شـعر پایـداری قیصـر امـین پـور»: دکتـر کبـری روشنفکر، دکتر حسینعلی قبادی، مرتضی زارع برمی (مجلۀ فنون ادبی، سال پنجم ، شمارة ١ (پیاپی ٨))؛ «مضامین قرآنی در اشعار قیصر امین پور»: مریم مهراجـی (دو ماهنامـۀ بشـارت ، سـال شـانزدهم ، شـمارة ٩٢)؛ «بررسی و تحلیل آرایۀ نماد در سروده های قیصر امین پور»: علی محمدی ، جمیله زارعی (فصـلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارة ٢٢)؛ «بررسی انتظار به عنوان عنصر پایداری با تکیه بر شعر قیصـر امین پور و سلمان هراتی»: دکتر احمد امیری خراسانی، قاسـم صـدقیان زاده (فصـلنامۀ ادبیـات پایـداری، سال سوم ، شمارة ٥-٦)؛ «شاخص های پایداری در شعر قیصر امین پور و عزالدین المناصر»: رضـا کیـانی (فصلنامة العلوم الانسش انیة الدولیش ة ، سال نوزدهم ، شمارة ٢)؛ «تحلیل تطبیقی درون مایه های مقاومت در اشعار سمیح القاسم ، حسن حسینی و قیصر امین پور»: کبری روشنفکر، مرتضـی زارع برمـی، حسـینعلی قبـادی (فصلنامۀ جستارهای زبانی، سال دوم ، شمارة ٨)؛ «دفاع مقدس ، تعهد و تحول در شعر قیصـر امـین پـور»: دکتر محمدرضا صرفی، سید رضا هاشمی (فصلنامۀ ادبیات پایداری، سال دوم ، شمارة ٣-٤)؛ «بررسی و مقایسۀ صورخیال در شعر حسین منزوی و قیصر امین پور»: سـید جمـال الـدین مرتضـوی، سـجاد نجفـی بهزادی (فصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال نـوزدهم ، شـمارة ٧٠، ١٣٩٠)؛ «بررسـی و تحلیـل نـام هـای اشعار قیصر امین پور»: دکتر گرجی، میری (فصلنامۀ جستارهای ادبی (ادبیات و علوم انسانی سابق )، سال چهل و دوم ، شمارة ٤ (پیاپی ١٦٧))؛ «عشق به انسان ، وطن و مقاومـت در شـعر قیصـر امـین پـور»: دکتـر مهدی شریفیان ، سهیلا صادقی (پژوهشنامۀ ادب غنایی، سال هفتم ، شمارة ١٣)؛ «سه صدا، سه رنگ ، سه سبک در شعر قیصر امین پور»: دکتر محمود فتوحی (فصلنامۀ ادب پژوهی، شمارة ٥)."