چکیده:
نزد منطق دانان ، کاربرد «نفی » متفاوت است . گاهی نفی در مورد خود گزاره به کار می رود و گـاهی در مـورد طـرفین آن . آنجا که در مورد خود گزاره کاربرد دارد، به یکی از دو صورت نفی کمیت (سور) یا نفی کیفیت (رابطه ) و آنجا کـه در باب طرفین گزاره به کار می رود، به یکی از دو حالت «سلب » یا «عدول » است . در این مقالـه ، پـس از بیـان انـواع کاربرد «نفی » در دو منطق قدیم و جدید، و بیان راهکار منطق دانان برای تمایز انواع آن ، به بیان دیدگاه آنان راجـع بـه برابری برخی گزاره های موجبه و سالبه ، پرداخته شده است . در این مقاله ، «نفی » موجود در گزاره سالبه را، «سـالب حمل » و محمول گزاره ای که دارای نفی است ، محمول سلبی یا عدولی و گزاره ای کـه دارای ایـن نـوع نفـی اسـت ، «ذوالمحمول منفی » نامیده و نشان داده ایم گزاره سالبه ، «سالب حمل » گزاره سالبه " المحمول ، «ذوالمحمول سلبی » و گزاره معدوله " المحمول ، «ذوالمحمول عدولی » و نفی در این گزاره ها مشترک لفظی اسـت ، نـه معنـوی . بنـابراین ، وقتی منطق دانان برخی گزاره های سالبه و موجبه را برابر دانسته اند، میان «سالب حمل » و یکی از ذوالمحمـول هـای سلبی یا عدولی خلط کرده اند و همین باعث پیدایش تعارض در کلام آنها شده است ؛ زیرا در حالی برخی گزاره هـای سالبه و موجبه را برابر دانسته اند که گزاره سالبه را فاقد حمل و گزاره موجبه را دارای حمل دانسته اند.
خلاصه ماشینی:
"بدین گونه که در این منطق ، با تغییر مکان حـرف سـلب «~» سـعی شـده اسـت میـان «سـلب » و «عدول » فرق بگذارد؛ به گونه ای که هر کدام از طرفین گزاره ؛ اگر سالبه باشـد ادات نفـی «~» بـر روی رابطه و اگر معدوله باشد به تالی افـزوده مـی شـود؛ بـرای مثـال ، دو گـزاره موجبـه جزئیـه ی «معدوله " المحمول » و «سالبه " المحمول » در منطق جدید، چنین صورت بندی می شوند: (١) معدوله " المحمول خارجیه " الطرفین ∃x[(E!x ʌ Gx) ʌ (E!x ʌ ̴ Bx)] (٢)سالبه " المحمول خارجیه "الطرفین ∃x[(E!x ʌ Gx) ʌ ̴ (E!x ʌ Bx)] در صورت بندی های منطق جدید، از میان دو نوع نفی گـزاره (کمیـت و کیفیـت )، تنهـا «نفـی کیفیت (رابطه )» صورت بندی شده است و با توجه به قواعدی که در این منطق وجود دارد، نیـازی به صورت بندی «نفی کمیت (سور)» نیست .
براساس تحلیل «بدون تعهد وجودی »، در حالی برخی گزاره های موجبه و سالبه برابرنـد کـه با دیدگاه منطق قدیم سه تفاوت دارد: الف ) در منطق قدیم «سلب عدول » را با «سلب سلب » برابر دانسـته انـد امـا در منطـق جدیـد این گونه نیست ، بلکه در منطق جدید گزاره موجبه معدوله " المحمول با گزاره سـالبه محصـله برابـر دانسـته شـده اسـت ."