چکیده:
مقایسه میان فیلسوفان و نظام های فلسفی از صدر تاریخ فلسفه تا روزگار ما همواره وجود داشته، چنانکه فارابی موسس فلسفه اسلامی در کتاب الجمع بین رای الحکیمین، به نوعی تطبیق میان فلسفه های افلاطون و ارسطو پرداخته است.
مع هذا این پل ماسون اورسل در اوایل قرن بیستم با انتشار کتاب فلسفه تطبیقی (1931) بود که با دیدگاهی تاریخ محور و با توجه به مرکزیت اندیشه غربی، بحثی منسجم و روش مند را در این باب آغاز و به بررسی تطبیقی آراء و دیدگاه های فلسفی پرداخت. این مقاله ضمن تامل در چیستی، امکان، ضرورت، شرایط و مقاصد فلسفه تطبیقی به زمینه فکری فرهنگی طرح فلسفه تطبیقی و وضعیت و آسیب شناسی آموزش و پژوهش آن در ایران معاصر پرداخته و در گامی ایجابی به معرفی و تحلیل سه الگوی فلسفه تطبیقی در دوره معاصر ـ یعنی رویکرد تطبیقی اتین ژیلسون، هانری کربن و توشیهیکو ایزوتسو با توجه به آثار تطبیقی این محققان ـ که نشانگر امکانات و محدودیت های فلسفه تطبیقی با توجه به سنت فلسفه اسلامی است، می پردازد. تامل در باب موقعیت محوری «کانت» در تاریخ فلسفه غربی و اهمیت توجه به آن در مطالعات تطبیقی فلسفه، بخش پایانی این مقاله است.
Comparison between philosophers and philosophical systems has been there since the beginning of the history of philosophy until our time، as Farabi in his book، Al-Jam’ Bayn Rai’ al-Hakimayn، somehow has comparatively studied the viewpoints of Plato and Aristotle. Nevertheless، it was Paul- Masson Oursel، who in the early twentieth century، through a historical approach، focusing on Western thought، launched an integrated methodological discussion of this issue in his book، Comparative Philosophy (1931)، and comparatively studied philosophical viewpoints and idea. The present paper، while reflecting on the nature، possibility، conditions and objectives of comparative philosophy، is an attempt to study the intellectual and cultural backgrounds of the idea of comparative philosophy and condition and pathology of its teaching and research in contemporary Iran. Also in a positive step، attempts have been made to introduce and analyze three models of comparative philosophy in contemporary era – that is، the comparative approaches of Etienne Gilson، Henry Corbin and Toshihiko Izutsu in the light of their comparative works – which underline the possibilities and limitations of comparative philosophy with regard to the tradition of Islamic philosophy. Reflecting on the pivotal status of Kant in the history of Western philosophy and significance of paying attention to it in comparative philosophical studies constitute the concluding part of this paper.
خلاصه ماشینی:
اين مقاله ضمن تأمل در چيستي ، امکان ، ضرورت ، شرايط و مقاصد فلسفه تطبيقي به زمينه فکري فرهنگي طرح فلســفه تطبيقي و وضعيت و آسيب شناســي آموزش و پژوهش آن در ايران معاصر پرداخته و در گامي ايجابي به معرفي و تحليل ســه الگوي فلســفه تطبيقي در دوره معاصر ـ يعني رويکرد تطبيقي اتين ژيلســون ، هانري کربن و توشــيهيکو ايزوتسو با توجه به آثار تطبيقي اين محققان ـ که نشــانگر امکانات و محدوديت هاي فلســفه تطبيقي با توجه به ســنت فلسفه اسلامي اســت ، مي پردازد.
واژگان کليدي : فلسفه تطبيقي ، فلسفه اسلامي ، اتين ژيلسون ، هانري کربن ، توشيهيکو ايزوتسو، فلسفه کانت چيستي ، امکان و ملزومات فلسفه تطبيقي غلامعلي حدادعادل دانشيار گروه فلسفه دانشگاه تهران مقدمه فلســفه تطبيقي که گاه از آن به «فلســفه ميان فرهنگي »١ هم تعبير مي شــود، ترجمه اصطلاح انگليســي comparative philosophy يا فرانسوي philosophie compare است .
edu/phil/journals/east-west-philosophers-conference در ايران معاصر در کنار تأســيس دوره کارشناسي ارشــد و دکتري فلسفه تطبيقي و انتشار کتب و مقالاتي در اين حوزه ، نشست يک روزه اي با عنوان «مجموعه مقالات نشست تخصصي مطالعات تطبيقي » مقارن با کنگره ملي علوم انساني در اسفند ماه ١٣٨٥ برگزار و منتشر شده است .
(ايزوتسو، S١٩٧١)G اAماRMکتOOب Nمهم و درخشــان او در فلســفه تطبيقي کتاب بنياد حکمت سبزواري مي باشــد، اين کتاب که نخستين جلد از مجموعه سلسله دانش ايراني است توسط دکتر سيدجلال الدين مجتبوي ، استاد فلسفه دانشگاه تهران ، ترجمه و از سوي انتشارات مؤسسه مطالعات اسلامي دانشگاه مک گيل شعبه تهران به سال ١٣٥٩ شمسي منتشر شد.