چکیده:
با توجه به رشد صنعتی جوامع و پیشرفت فناوری، بشر هر روز به اختراعات جدیدی دست پیدا میکند و در مقام استفاده از آنها بر میآید. در سایه پیشرفت فناوری و پیدایش مفاهیم جدید هوش مصنوعی، دانش رباتیک نیز وارد مرحله جدیدی از حیات خویش شده است. به گونهای که امروزه امیدواری بشر برای تحقق آرزوی دیرینهی ساخت انسان مصنوعی افزایش یافته است. ضرورت اتخاذ قواعد و ضمانتاجراهایی که بتواند استفاده از این ابزارآلات فنی را در بستری امن تضمین نماید، از لوازم ورود در این مرحله است. مبنای عمده توجیه کنندهی جرمانگاری نقض این قواعد را میتوان ابتدا در محفاظت از افراد در برابر صدمات ناشی از فعالیت با این ابزارآلات صنعتی و پیشگیری از خطرات بیشمار آن دانست؛ اما آیا میتوان به مسوولیت رباتی که فاقد عقل و شعور است وصدماتی جبرانناپذیر بر کسی یا چیزی وارد کرده است قائل شد و او را مجازات کرد؟ این نوشتار به بررسی مسوولیت کیفری رباتها می پردازد، شاید روزنهای شود که در آینده، یافتههای حاصل از آن در عرصه تقنین مورد توجه قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"در مورد اول یک نمونه خاص از غفلت است که در صورت ورود صدمه جنایت عمدی محسوب نمیشود؛ اما در مدل دوم میتوان بحث همدستی وشرکت در جرم راطرح کرد، به عنوان مثال یک برنامهنویس، به ربات برنامه ارتکاب یک سرقت خشن را از یک بانک میدهد، اما برنامه برای کشتن طراحی نشده، حال اگر ربات کارمندان بانک را بکشد، به رغم اینکه برنامه سرقت خشن برای ربات طراحی شده، اما چون امکان پیشبینی چنین حادثهای نیز از سوی برنامهنویس وجود داشته، برنامه نویس باید نسبت به اتهام قتل عمد پاسخگو باشد (Hallevy, 2010: 16).
البته چنانچه کاربر یا برنامهنویس قصد ارتکاب جنایت را نداشته و صرفا به منظور آزمایش در یک محل غیر عمومی از ربات برای بمبگذاری استفاده نموده باشد، ولی ربات به صورت ناخواسته وارد اماکن عمومی شود، دو حالت دارد: در حالت اول، اگر منطقه آزمایشی در نظر گرفته شده برای ربات به اماکن عمومی نزدیک باشد، به نحوی که هر فرد عاقل امکان ورود ربات به اماکن عمومی مانند خیابان را پیشبینیکند، ولی کاربر یا برنامهنویس بیتوجهی نماید، اگر درجه بیتوجهی آن قدر بالا باشد که بتوان فرستادن ربات حامل بمب را به عنوان فعلی نوعا کشنده تلقی نمود، بدون آنکه کاربر یا برنامهنویس قصد قتل یا جنایت را داشته باشد، جنایت واقع شده مشمول بند (ب) ماده (290) میشود؛ و در حالت دوم، اگر منطقه مورد آزمایش با اماکن عمومی فاصله معقولی داشته باشد، و حسب اتفاق به لحاظ بیاحتیاطی یا سهلانگاری یا عدم رعایت نظامات و مقررات یا عدم مهارت جنایتی واقع شود، جنایات واقع شده غیر عمدی است، و برنامهنویس یا کاربر محکوم به پرداخت دیه خواهد شد."