چکیده:
کتاب Sufi Poems: A Mediaeval Anthology یکی از آخرین کتابهای مرحوم مارتین لینگز است. این کتاب را آقای دکتر سعید رحیمیان در سال ۱۳۸۶ تحت عنوان گلچین اشعار عارفانه ترجمه و از سوی مرکز نشر دانشگاه شیراز روانه بازار کرد و در سال ۱۳۹۳ همان ترجمه را، با تغییر عنوان و تغییر ناشر، تحت عنوان حدیث ساغر و می از سوی نشر نگاه معاصر مجددا به چاپ رسانید. نگارنده این سطور قبل از چاپ اول این ترجمه، از جانب مرکز نشر دانشگاه شیراز کار داوری آن را عهدهدار شد و ایراداتی اساسی را به ترجمه انگلیسی آن وارد ساخت به دلایلی که در متن این مقاله آمده است، عمده آنها نه در چاپ اول لحاظ شد و نه در چاپ دوم. این نوشتار تاریخچه آن ترجمه و آن داوری همراه با گوشهای از آن ایرادات را به نحو تحلیلی در بردارد.این مقاله در پاسخ به نقد آقای دکتر قاسم کاکایی بر کتاب نویسنده با عنوان حدیث ساغر و می نوشته شده است. به نظر نویسنده، این نقد چیزی بیش از انتقاد در بردارد چون مقاله انتقادی و انتقاد صحیح و سازنده با ذکر محاسن و معایب متن توام است و بهطور منصفانه حاوی پیشنهادهایی برای تکمیل کار نیز هست. اما چنانکه به قرائن متعدد اشاره خواهد شد، مقاله مورد بحث چیزی نه در حد تکمیل که در حد تخریب (هرچند در لفافه علمی و لغتشناسانه) بود و متاسفانه به وجوهی از مغالطات مقام نقد آلوده است که بهتفصیل بدان خواهم پرداخت.
خلاصه ماشینی:
کلیدواژه مارتین لینگز، شعر صوفیانه، تاریخ ادبیات عرب، دانشگاه کمبریج، دانشگاه شیراز معرفی اثر در آبان سال ۱۳۸۵ پس از آنکه از سفر مطالعاتی بازگشته بودم، نامهای از مرکز نشر دانشگاه شیراز دریافت کردم که در آن تقاضا شده بود که ترجمه کتاب Sufi Poems: A Mediaeval Anthology نوشته مارتین لینگز را داوری کنم و ضمن مقابله آن با اصل انگلیسی کتاب، صلاحیت آن را برای چاپ از سوی آن مرکز، مورد ارزیابی قرار دهم.
مارتین لینگز در این کتاب مختصر که خود از آن به «کتاب کوچک» یاد میکند (ص: ۱۵)، به صورت یک جنگ، حدود دویست و هفتاد بیت شعر عربی از سیزده صوفی قرون وسطی را گردآوری و آنها را به ترتیب سال فوت سراینده ابیات تنظیم کرده و آن را گلچینی از اشعار صوفیانه قرون وسطی نام نهاده است.
اما به هر حال، داوری نگارنده مورد بیمهری قرار گرفت؛ روابط بر ضوابط غالب آمد و ترجمه مزبور با افزودن اشعاری فارسی که هممضمون اشعار عربی باشند - و عمده آنها نیز کار فاضل محترم جناب آقای مهدی کمپانی زارع و یا مستخرج از نرمافزار «درج» است - در سال ۸۶ تحت عنوان «گلچینی از اشعار عارفانه» از سوی مرکز نشر دانشگاه شیراز به نام دکتر سعید رحیمیان چاپ و منتشر شد.
قصه به روایت خود مؤلف در همین صفحه، از این قرار بوده است که «فکر کنار هم نهادن اشعار این کتاب کوچک به سالهای دهه هفتاد میلادی برمیگردد» اما مؤلف پیش از آنکه کار را شروع کرده باشد با پیشنهادی از پروفسور سرجنت برای نگاشتن یک فصل از جلد دوم تاریخ ادبیات عرب دانشگاه کمبریج تحت عنوان «شعر صوفیانه» مواجه میشود.