چکیده:
نقــش ســازمان همکاری هــای اســلامی در اهــم تحــولات سیاســی نیم قــرن اخیــر افغانســتان از ١٣٥٠ تــا آغــاز ١٣٩٣، به طــور پراکنــده در منابــع مکتــوب و پایگاه هــای وب گــزارش شــده اســت . (تاریخچــه ) ایــن پراکنده گویــی ، تصویــری روشــن و شــفاف از ســطح کمــی و همکاری هــای کیفــی ایــن دو، عرضــه نمی کنــد. (مســاله ) ازایــن رو، می تــوان گفــت : علی رغــم نقــش افغانســتان در تاســیس ســازمان و مشــارکت در آن ، هیــچ اثــری از همــکاری ایــن ســازمان در افغانســتان ، قبـل و بعـد اشـغال مشـاهده نمی شود!(پیشـینه ) بنابرایـن ، سـوال اصلـی نوشــتار حاضــر ایــن اســت : مشــارکت ســازمان همکاری هــای اســلامی در افغانسـتان قبـل و بعـد از اشـغال چگونـه بـوده است ؟(سـوال ) مواضـع سـازمان همکاری هـای اسـلامی در مـورد افغانسـتان فقـط در حـد صـدور قطع نامه هــای بــدون ضمانــت اجرایــی بــوده اســت . در دوره کــرزای ، سـازمان از فضـای شـعاری فاصلـه گرفـت و بـه چنـد اقـدام عملـی دسـت زد. (فرضیــه ) نشــان دادن کارآمــدی ســازمان بــه عنــوان یــک نهــاد بین المللـی اسـلامی در تحـولات ، یکـی از مسـائل جهـان اسـلام (هـدف ) بـا تکیـه بـر تحلیـل تاریخـی منابـع مکتـوب و گزارش هـای پایگاه هـای وب ، مقصــودی اســت کــه ایــن نوشــتار دنبــال می کنــد. (روش ) ایــن بررســی حکایــت از آن دارد کــه پیش بــرد صلــح در افغانســتان ، نوشــتار خـارج از تـوان نهـادی اسـت کـه خـود نیـاز بـه تطبیـق بـا شـرایط متغیـر و نویــن جهانــی دارد. (یافتــه )
خلاصه ماشینی:
"اهــداف اساســی کانــون توســعه و تعــاون افغانســتان عبارت انــد از: - فعالیــت در امــور حقــوق بشــر، صلــح ، دموکراســی ، آزادی ، وحــدت ملــی ، رشــد و تعالــی افغانســتان ؛ - فعالیت در امور بازسازی ، حفظ محیط زیست و رشد و تعالی افغانستان ؛ - مبــارزه بــا مــواد مخــدر و بزه کاری هــا اجتماعــی و فســاد از طریــق فعالیت هــای فرهنگـی و اجتماعـی ؛ - مبـارزه بـا تبعیضـات نـژادی ، جنسـی ، مذهبـی ، لسـانی و تـلاش بـرای همبسـتگی ملـی و عدالـت اجتماعـی ؛ - مبــارزه بــا جنــگ ، جهــل ، فقــر، امــراض ، تروریــزم ، خشــونت های اجتماعــی و فرهنگــی از طریــق فعالیت هــای فرهنگــی ، اجتماعــی ، اقتصــادی و ســمینارهای ملــی و بین المللــی ؛ - کمــک بــه مهاجریــن افغانــی و همــکاری بــا کشــورهای میزبــان بــرای حــل مشــکلات مهاجریــن ؛ - حمایـت از زنـان ، کـودکان ، اقلیت هـای قومـی و مذهبـی ، روشـنفکران و زندانیـان سیاسی ؛ - همکاری با سایر مؤسسات مشابه در سطح ملی و بین المللی ؛ - همـکاری بـا مؤسسـات سـازمان ملـل متحـد، اتحادیـه اروپـا، سـازمان کنفرانـس اسـلامی و دیگـر مؤسسـات بـرای کمـک بـه افغانسـتان .
امــا از تمامـی ایـن مـوارد، سـازمان کنفرانـس اسـلامی تنهـا توانسـته در بحـران بوسـنی نقـش پویــا و ســازنده ای ایفــا کنــد (احمــدی ، ١٣٧٦: ٧٢٠) پــس از خــروج ارتــش ســرخ از افغانســتان و درگیــری داخلــی گروه هــای مجاهــد افغــان ، کنفرانــس اســلامی در حــد یــک موضع گیــری سیاســی ، البتــه در اجلاس هــای مختلـف ، از جملـه اجـلاس هفتـم سـران در مراکـش در سـال ١٩٩٤ میـلادی نگرانـی عمیـق خـود را از ایـن درگیری هـا اعـلام و بـر ضـرورت ایجـاد تفاهـم سیاسـی جدیـد میــان طرف هــای درگیــر تأکیــد کــرد و از تلاش هــای دبیــر کل ســازمان ملــل در ایــن خصــوص حمایــت نمــود."