چکیده:
این متن شرحی است بر کلام امیرمومنان علی علیه السلام در باب صفات شیعیان واقعی. حضرت طلیعه معرفی ویژگی شیعیان را سه ویژگی کلی می شمارند که جامع و محور سایر صفات آنان است: معرفت حقیقی خدای متعال، عمل به دستورات و دارا بودن فضایل و ملکات فاضله. فلسفه شناخت فضایل در کلام بزرگان و ائمّه اطهار علیهم السلام این است که ما مدعیان تشیع، به شیعیان واقعی شباهتی یابیم. معرفت واقعی خدا زمانی به دست می آید که انسان خداوند را با همه صفات ثبوتی و سلبی و صفات ذات و فعل او بشناسد و به آنها باور داشته باشد. این معرفت زمانی بر رفتار انسان اثر می گذارد که عمیقا در جان و روح او نفوذ کرده باشد؛ انسانی که باور ندارد خداوند به هر رفتاری پاداش و کیفری می دهد و او مالک یوم الدین است و در قیامت اعمال ما را حسابرسی می کند، بر اعمال خویش مراقبتی نخواهد داشت. ازاین رو، شیعیان واقعی که عارف به خدا هستند، لوازم آثار معرفتشان باید در رفتار و حرکات آنان تجلی یابد. پس رفتار و ویژگی های انسان هنگامی ارزشمند است که محور آنها معرفت خدا باشد.
خلاصه ماشینی:
"آیا تنها به این دلیل که معرفت و عرفان خدا در سخنان امیرمؤمنان علیه السلام به منزله یکی از صفات شیعیان برشمرده شده، انگیزه کافی برای دستیابی به معرفت خدا در ما پدید می آید؟ وقتی ما به امتیاز و برتری معرفت خدا بر سایر صفات پی نبریم، این ویژگی نزد ما از نظر اهمیت در ردیف سایر فضایل قرار خواهد گرفت و همان گونه که به دیگر ویژگی ها اهمیت نمی دهیم، به این ویژگی نیز اهمیت نخواهیم داد.
ازاین رو، حضرت آن را در طلیعه صفات شیعیان واقعی قرار می دهند و پس از آن عمل به تکالیف و اوامر الهی را ذکر می کنند؛ زیرا معرفت خداوند چون ریسمانی در همه فضایل و کمالات تنیده شده است و بدون آن، هیچ گونه فضیلت و کمال واقعی تحقق نمی یابد.
پس رفتار و ویژگی های انسان هنگامی متعالی و ارزشمند است که محور آنها معرفت خدا باشد و ما اگر بخواهیم در حد ظرفیت خود و در حد شباهت جستن یک شمع به خورشید، به امیرمؤمنان علیه السلام شباهت یابیم، باید در درجه نخست بکوشیم معرفتمان را به خداوند افزون کنیم."