چکیده:
با وجود سابقه اندک حقوق شهروندی در ایران و با توجه به شرایط جامعه در
ابتدای پیروزی انقلا ب وق شهروندی در نزد امام خمینی)ره( مسئله و دغدغ های جدی بوده است و مصادیق آن در سیره نظری و عملی ایشان مورد تأکید و توجه ویژه بوده اس ت. با کمی بررسی در آثار حضرت امام به ویژه صحیفه امام توجه و دقت در حقوق شهروندی و حفظ حریم خصوصی افراد را در فرمایشات ایشان می توان یافت. همچنین فرمان هشت ماد های امام خمینی)ره( درسال 1361 را باید به عنوان نخستین پیام حقوق بشر و شهروندی پس از انق الب اس المی دانست و این پیام تمام وجوه کرامت و عزت انسانی را در بر م یگیرد و به همین دلیل با گذشت بیش از سه دهه از آ ن، هنوز زنده و نیازمند توجه و تحلیل و عمل می باشد . دستورالعملی که خطاب به همه سران و مسئولان نظام نهادها و سازمان و برای تمام زما نهاست و تأکیدی قاطع و همه جانبه بر قانو نگرایی و حفظ اصول قانون اساسی و حقوق شهروندی و حریم خصوصی مردم دار د.
Despite the short history of civil rights in Iran and according to the conditions of society at the beginning of the revolution، the civil rights have been serious problem and concern at the sight of Imam Khomeini and the instances of them have been emphasized by his practical and theoretical way.we can find attention to civil rights and privacy of individuals in his sayings by investigation in the works of Imam Khomeini especially Sahife of the Imam . Also، Eight-point command of Imam Khomeini in 1361 must be understood as the first message of human rights after the Islamic Revolution. This message covers all aspects of human dignity. Because of this ، this message is alive and need to analyze and practice after more than three decades. A directive that is for all the leaders and officials of institutions and organizations and it has a strong emphasis and comprehensive for rule of law and preserve the constitution and civil rights and privacy.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین تعریف «حقوق شهروندی» یک مفهوم نسبتا وسیعی است که شامل حقوق مدنی و سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و فردی میباشد که چگونگی روابط مردم و دولت و موسسات شهری، وحقوق و تکالیف آنان در برابر یکدیگر را تنظیم مینماید که منشعب از حقوق اساسی در چارچوب قانون اساسی کشور است و به منظور رعایت و حفظ حقوق افراد و انسانها در بخش کلان جامعه است.
مردم عقیدهشان آزاد است کسی الزامشان نمیکند که شما باید حتما این عقیده را داشته باشید» (صحیفه نور، 1385، ج 10:94) ایشان انسان کامل را کسی میداند که با برهان، اعتقادات خود را اظهار کند و دلالت آیهی "لا اکراه فی الدین» را بر منع تحمیل عقاید به افراد میدانستند.
(صحیفه نور 1385؛ ج 14: 364) 1-1-3 آزادی بیان از نظر اسلام بیان واقعیت چه در قلمرو مادی چه در قلمرو معنوی نه تنها آزاد است، بلکه کسی که اطلاعی از حقایق داشته باشد و قدرت بیان آنها را در خود احساس کند و با این وجود ساکت بماند و مردم را از دریافت آن حقایق محروم کند، مسئول است و عقوبت خواهد شد.
حقوق سیاسی از نظر امام خمینی(ره) آزادی گروهبندی سیاسی اجتماعی و احزاب در چارچوب قانون رسمیت داشته و تا زمانیکه این گروهها و احزاب به اقداماتی از قبیل توطئه و جاسوسی دست نزنند میتوانند فعالیت کنند.
در حقیقت شاکله دیدگاه امام خمینی(ره) در خصوص حقوق بشر آن است اگر اسلام ناب در جامعه پیاده شود، دغدغهای در قالب حقوق شهروندی از قبیل آزادی، آزادی اندیشه، آزادی بیان، حق تعیین سرنوشت وجود نخواهد داشت."