چکیده:
دربارة تظاهر آوایی انسدادیهای بیواک فارسی بعد از سایشیهای بیواک دو فرضـیه واجـی مطـرح اسـت . بـر اساس فرضیه اول ، انسدادیهای بیواک در این جایگاه به گونه واکدار خود تبدیل میشـوند. ایـن مـستلزم آن است که هم زمان با کاهش میزان دمش ، بر میزان ارتعاش تارآواها به هنگام تولید آن ها افزوده شـود. فرضـیه دوم چنین بحث میکند که با کاهش میزان دمش انسدادیهای بیواک در جایگاه مورد نظر، لزوما بر میزان ارتعـاش تارآواها افزوده نمیشود؛ بنابراین انسدادیهای بیواک در این جایگاه از نظر تولیدی در حد فاصل انسدادیهـای دمیده و انسدادیهای واکدار قرار میگیرند و تظاهر آن ها به صورت همخوان های بیواک نادمیده یا نـیم دمیـده درمیآید. در این مقاله در چارچوب واج شناسی آزمایشگاهی، میزان صـحت و اعتبـار ایـن یافتـه هـای نظـری را محک میزنیم . نتایج به دست آمده نشان میدهد که در این جایگاه ، از میزان دمش انسدادیها کاسته میشـود ولی بر میزان واک آن ها افزوده نمیشود؛ بنابراین تولید انـسدادیهـای بـیواک در ایـن جایگـاه در حـد فاصـل انسدادیهای بی واک دمیده و انسدادیهای واکدار قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
"دربارة تظاهر آوایی انسدادیهای بیواک فارسی بعد از همخوان های سایشی بیواک دو فرضـیۀ واجـی زیر را میتوان مطرح کرد: فرضیۀ واجی اول : میتوان چنین بحث کرد که کاهش میزان گستردگی چاکنای در انسدادیهـای فارسـی ملازم است با کاهش فشار ماهیچه ای در محل بست انفجاری و افزایش میزان ارتعاش تارآواها؛ زیـرا در نظـام واجی زبان فارسی، انسدادیهای بیواک نادمیده و انسدادیهای واکدار دمیده وجـود نـدارد (ثمـره ، ١٣٦٤: ٣٩؛ بیجن خان ، ١٠٧:١٣٧٤).
در آغـاز واژه ، آغـازة هجـای بـدون تکیـه و در مجاورت همخوان های بیواک، کشش واک و شدت انرژی بسامدهای پایین به طور قابل توجهی کمتر از دیگر جایگاه های واجی است ؛ یعنی در این جایگاه ها، همخوان های انسدادی بخش و یا تمامی واک خود را از دست میدهند و نیم واکرفته یا واکرفته میشوند (ثمره ، ١٣٦٤: ٣٧-٣٦؛ لده فوگد و مدیسون ،١٩٩٦: ٦٧؛ استیونز، بیواکی در تولید انسدادیهای زبان فارسی در بسیاری از محیط های ١٩٩٨: ٤٦٩)؛ بنابراین تقابل واکداری آوایی تظاهر آواشناختی ندارد؛ یعنی در برخی از جایگاه های واجی، این تقابل به لحاظ تولیدی در ناحیه بست همخوان های انسدادی خنثی میشود.
/ / محدودة رهش : بررسی طیف نگاشت زنجیره های واجی مورد نظر در مجاورت قطعۀ رهش انسدادیها نشان بیواکی از نظر پارامتر آوایی کشش نوفه رهش به طور قابل توجهی میدهد که تظاهر آواشناختی واکداری با یکدیگر متفاوت است ؛ یعنی فاصلۀ زمانی میان لحظۀ باز شدن بست انفجاری و لحظۀ شروع الگوی تنـاوب چاکنایی برای واکۀ برای انسدادیهای بیواک در بافت های /(-/ و /(- / و انسدادیهای واکدار در بافـت /(- / به طور محسوسی با یکدیگر تفاوت دارد."