چکیده:
بافت های فرسوده و رهاشده ی شهری، چه در درون شهرها و چه در حاشیه آن ها، از مسائل و معضلات غیرقابل چشم پوشی شهرهای امروزی به شمار می آیند. بافت های شهری با گذر زمان به میزان زیادی کیفیت خود را از دست می دهند و جریان زندگی در آن ها با مشکلات فراوانی روبرو می شود. عدم توجه به این بافت ها، سبب گسترش شهرها به سمت اطراف شده و هزینه های هنگفتی را دربر خواهد داشت. لذا به منظور پیشگیری از عواقب نامطلوب و گاه غیرقابل جبران این معضل فراگیر، مداخله صحیح در بافت های فرسوده و رهاشده ی شهری و نوسازی آن ها ضروری است. اما اغلب نوسازی های شهری درعین حال که ضروری هستند و منافع بسیاری دربر دارند، برخی نگرانی ها و آثار نامطلوب را به ویژه درزمینهٔ اجتماعی در پی دارند. یکی از صورت های نوسازی شهری «اعیان سازی» است که برخی صاحب نظران آن را مثبت و برخی نیز منفی دانسته اند. بنابراین در این مقاله سعی بر آن است تا باهدف ایجاد تغییرات کالبدی و ارتقای کیفیت سطح زندگی با استفاده از فرایند اعیان سازی و برای روشن شدن موضوع به تعریف اعیان سازی پرداخته و ابعاد مختلف آن بررسی می شود. سپس به بررسی و مطالعه ادبیات مربوطه و تجربیات جهانی از اعیان سازی و معیارها و شاخص های تاثیرگذار بر آن پرداخته تا بتوان با استقرار آن ها در چارچوب یک مدل سنجش مناسب به ارزیابی سطح کیفیت سکونت در محدوده ی موردمطالعه و میزان رضایتمندی ساکنین از محیط سکونتشان پرداخت. روش انجام این تحقیق بر مبنای تکنیک تحلیل رگرسیونی چند متغیره سلسله مراتبی و مدل مورداستفاده در فرایند تحلیل نیز به مدل تجربی سنجش کیفیت محیط سکونت موسوم است. این مدل دارای ساختاری سلسله مراتبی بوده و متشکل از معیارها و جزء معیارهایی است که در سطوح مختلف آن قرار می گیرند. در این میان جزء معیارهای سطح آخر مدل، مبنای تنظیم پرسشنامه تحقیق قرارگرفته و بر اساس میزان رضایتمندی یا نارضایتی ساکنین محیط موردنظر امتیازدهی شدند. درنهایت پس از انجام تحلیل های آماری مناسب، سطح کیفی سکونت در محدوده ی موردمطالعه در حد متوسطی ارزیابی و وجود رابطه ی معنی داری بین معیارها و جزء معیارهای واقع در سطوح مختلف مدل با متغیر وابسته ی کیفیت محیط سکونت تاکید شد.
خلاصه ماشینی:
صاحبان اصلی املاک از افزایش قیمت مسکن های خود سود می برند؛ افزایش درآمدهای ناشی از مالیات برای خدمات شهریی : با مالیاتی که کسب می شود می توان خدمات زیر بنایی برای شهر فراهم کرد؛ سرمایه گذاری مجدد در ساخت زیرساخت ها، جاده ها، شبکه های اصلی آب و مدارس محلی ؛ افزایش واحدهای تجاری برای خدمات رسانی ساکنان جدید؛ نوسازی و بهبود امکانات واحدهای مسکونی و خانه های موجود؛ گسترش فرصت های شغلی موقت و طولانی مدت ؛ توسعه مجدد هسته و مرکز شهر؛ کاهش سفرهای روزانه شهری ،که برای کار کردن در قسمت مرکز شهر صورت می گیرد؛ تمرکز جمعیت و خدمات در نواحی موجود با کاهش توسعه افقی حومه ی شهر است ؛ وقتی که به جای مستأجران ، کسانی در بافت ساکن شوند که خود توان خرید مسکن و مالک شدن رادارند، محله پایدارتر می شود؛ وقتی که در محله ای فرآیند اعیان سازی به وقوع می پیوندد، تعداد مسکن های خالی از سکنه به شدت کاهش می یابد، زیرا تقاضا برای مسکن بیشتر می شود؛ افزایش ارزش املاک و نیز بالا رفتن اجاره بها، تعمیر و مرمت ساختمان های متروکه را مقرون به صرفه و سودمند می کند.
با توجه به مطالب ذکرشده در بالا و اثرات مثبت فرآیند اعیان سازی در ارتقاء سطح زندگی ساکنان محدوده هایی که این فرآیند در آنجا صورت پذیرفته ، همچنین به دلیل اینکه در این مورد در ایران مطالعات بسیار اندکی انجام گرفته و ضرورت بررسی و تحقیق در این زمینه کاملا مشهود است و می تواند تأثیرات مثبتی در اقدامات دستگاه های ذی ربط در امر مرمت و بهسازی بافت های تاریخی و فرسوده شهرسازی ما داشته باشد در این مقاله به طرح این مسئله پرداخته شده است .