چکیده:
مقالة حاضر با بررسی مناسبات ایران و عراق ، در اقدام نخست ، زمینه هایی را که به قرارداد ١٩٧٥ الجزایر منجر شد، بررسی می کند و در گام بعدی به آثار و پیامدهای این قرارداد بر مناسبات دو کشور می پردازد. مقاله بـا استناد به اسناد و منابع معتبر تاریخی ، نشان می دهد علاوه بر اختلاف های مرزی که عراق از عثمـانی بـه ارث برده بود، تحریک های انگلیسی ها نیز باعث زیاده خواهی عراقی ها و سازش ناپذیری آنـان شـد کـه نمـود آن قرارداد ١٩٣٧ و ادعای ارضی عراق بر خوزستان بود؛ اما عراقی ها حتی حاضر بـه اجـرای قـرارداد ١٩٣٧ هـم نشدند. اگرچه با انعقاد قرارداد الجزایر در سال ١٩٧٥ به ظاهر اختلاف های دو کشور پایان یافت ؛ اما با توجه به این واقعیت که رویکرد صدام به این قرارداد نه یک راهبرد، بلکه یک تاکتیک فرصت طلبانة محض بود که رژیم بعث را از فروپاشی توسط کردها، نجات داد و محکوم به شکست بودن قرارداد را از همان ابتدا می شد پیش بینی کرد و این احساس شکست حاصل از قرارداد، صدام را به انتقام جویی واداشت و حاصل آن جنگ تحمیلی ٨ ساله با ایران بود.
خلاصه ماشینی:
"اگرچه با انعقاد قرارداد الجزایر در سال ١٩٧٥ به ظاهر اختلاف های دو کشور پایان یافت ؛ اما با توجه به این واقعیت که رویکرد صدام به این قرارداد نه یک راهبرد، بلکه یک تاکتیک فرصت طلبانة محض بود که رژیم بعث را از فروپاشی توسط کردها، نجات داد و محکوم به شکست بودن قرارداد را از همان ابتدا می شد پیش بینی کرد و این احساس شکست حاصل از قرارداد، صدام را به انتقام جویی واداشت و حاصل آن جنگ تحمیلی ٨ ساله با ایران بود.
این موافقت نامه که به منظور سامان بخشی به اختلاف های مرزی دو کشور بسته شـده بود؛ به دلیل آغاز جنگ جهانی اول و فروپاشـی امپراطـوری هـای روسـیه و عثمـانی از یک سو و خروج نیروهای انگلیسی از عراق در سال ١٩٣٣ از دیگرسو، ضمانت اجرایی خود را از دست داد و اختلاف های ایران و عراق را وارد دور جدیدی کرد.
پس از فراز و فرود دولت های کودتایی حاکم بـر عراق بالاخره در سال ١٩٧٥ صدام حسین کـه زیـر فشـار خردکننـدة کردهـای تحـت حمایت ایران و آمریکا در حـال از دسـت دادن قـدرت و حیثیـتش بـود، در تـاکتیکی فرصت طلبانه ، برای رهانیدن خویش ، به صلح بـا ایـران اظهـار تمایـل کـرد و قـرارداد الجزیره را با ایران امضا کرد.
مقاله حاضر پس از بررسی قرارداد ١٩٧٥ الجزایر میان ایران و عراق نشان می دهد که اگرچه نطفة اختلاف های ایران و عراق کـه بـالاخره بـه هشت سال جنگ خونین انجامید، ریشه در اختلاف های ایران و عثمانی داشت ؛ اما ایـن استعمار انگلیس بود که این نطفه را پروراند و به ایجاد دشمنی میان دو کشور همسـایه پرداخت ."