چکیده:
پایدارترین عنصر در امنیت ملی ایران در قرون گذشته ، جغرافیای خاص این مرز و بوم بوده است که از یک سو ایران را مرکز پیرامونی خود قرارداد و از سوی دیگر عملا ازنظر جغرافیایی به هیچ یک از محیط های پیرامونی خود تعلق کامل ندارد. گروه های قومی ایران با دنباله های فرامرزی خودشان در کشورهای آذربایجان ، ترکیه ، افغانستان و ترکمنستان ، حاصل یک چنین تجربه تاریخی برای گروه های قومی بوده اند. بنابراین امنیت مرزهای بین المللی ایران و مرزنشینان به ویژه جمهوری آذربایجان به شدت متاثر از قلمروهای پیرامونی میباشد و ضمانت تحقق این امر، مدیریت مرزها و داشتن مرزهایی با امنیت کامل میباشد. این پژوهش به دنبال این است تا عواملی را که در مدیریت مرزهای بین ایران و آذربایجان که شامل عوامل جغرافیایی، دفاعی، اقتصادی میشود و بر محیط پیرامونی این دو کشور تاثیر زیادی میگذارد را موردبررسی قرار دهد. آن چیزی که میتوان دریافت کرد این است که روابط ایران و آذربایجان علیرغم بهره مندی از بعضی زمینه های فرصت ساز به دلیل مرزبندیهای مرتبط با رژیم حقوقی دریای خزر، مناقشه قره باغ و حضور آمریکا همچنان با چالش های عمده ای مواجه خواهد بود. در این پژوهش نحوه جمع آوری داده ها به صورت کتابخانه ای (کتاب ، مقالات ) میباشد و روش تحقیق نیز توصیفی-تحلیلی است .
خلاصه ماشینی:
"در ایـن بیانیـه گفته شده است که در روسیه نیروهایی وجود دارند که به ادامه بحران «قره باغ » و وخامت در مناسبات میان باکو-مسکو علاقه مند هستند و گسترش همکـاری نظـامی - اسـتراتژیک بـین ٣- اشغال ٢٠ درصد از اراضی آن توسط ارامنه و عدم امکـان بـازپس گیـری آن از مجـاری دیپلماتیک و ناتوانی نظامی در غلبه بر ارامنه و بـه تبـع آن سـرخوردگی ملـت و مخالفـت بـا دولت علی یف و شیوه حکومتی او ٤- وجود منطقه قومی ایرانی تالش در جنوب شرقی در مرز با ایران ٥- وجود منطقه قومی لزگی در شمال شرقی در مرز با روسیه (داغستان ) ٦- کاهش طول مرزهای مشترک با ایران از ٧٦٧ تبه حدود کمتر از ٧٠٠ کیلـومتر بـه علـت اشغال قره باغ و پیرامون از سوی ارامنه ٧- تمرکز جمعیت در شبه جزیره آب شوران در شرق کشور ٨- شکاف درآمدی بالا، فقر بیکاری ، فساد اداری و به ویژه فشار نیروهای امنیتـی و انتظـامی و رواج رشوه ٩- کاهش مشروعیت دولت حیدر علی یف و شکل گیری جریان های مخالف ١٠- همکاری با ترکیه ، اسرائیل ، غرب و ایالات متحده ١١- جمهوری آذربایجان از حیث فقر و تهیدستی اهالی ، ردیف اول را در میان ١٣٢ کشـور جهان به خود اختصاص داده است ."