چکیده:
در این نوشتار گام های مقدماتی در جهت ارائه یک نظریه در زمینه عفو از منظر قرآن کریم برداشته شده است. «عفو» از مهم ترین عناصر استوارسازی ارتباطات میان فردی، آرامش فردی و فضیلتهای اخلاقی است. با این حال، ضرورت مرزبندی و بازشناسی حوزه این فضیلت اخلاقی و محدوده و روش های کاربرد آن بسیار ضروری است. بنابراین نویسنده نخست به بیان معنا و مفهوم عفو در اندیشه اسلامی پرداخته است و سپس با عنایت به روش «تحلیل محتوا» و «معناشناسی»، تبیین مرزهای مفهومی و قلمرو معنایی واژه مذکور را مورد ابتناء قرار داده است. در ادامه منابع و زمینه ها و همچنین حوزه های ارتباطی آن را بازشناسانده و موارد آنها را برشمرده است. آن گاه ضمن تبیین ارزش و جایگاه عفو و همچنین فرایند اعمال آن در قرآن کریم، آثار مثبت ارزش اخلاقی مذکور را در عرصه های مختلف زندگی بررسی کرده است.
Taking some early steps، this material has sought to deliver a theory on Forgiveness (Afav) in the viewpoint of Holy Quran. Forgiveness is one of the most significant components of coagulation in the interpersonal communication، individual serenity and moral eminence. However، it is so essential to demarcate and rethink the scope and the limits as well as the applications of this moral virtue. Given that، author initially has assessed the meaning and the conception of clemency in Islamic thought and then has elucidated its conceptual and meaning borders by the “content-analysis” and “semantics” methods which in carry out he has recognized the sources and the contexts of the concept as well as its communicational spheres. Casting light on the value and the statues of clemency and its process in Holy Quran، the author has measured the it’s positive effects in the various compasses of life.
خلاصه ماشینی:
بنابراین نویسنده نخست به بیان معنا و مفهوم عفو در اندیشه اسلامی پرداخت-ه اس-ت و سپس با عنایت به روش «تحلیل محتوا» و «معناشناسی »، تبیین مرزهای مفهومی و قلمرو معنایی واژه مذکور را مورد ابتناء قرار داده است .
خداوند در آیات قرآن ، عفو و بخشش ب-ویژه در حال انتقام را می ستاید و افرادی که به این رفت-ار ارزش-ی عم-ل م-ی کنن-د را مظه-ر رحمانیت خویش می شمارد )طباطبایی ، ١٣٧۹، ج١: ٦٥٧( در آیاتی از ق-رآن ١ ب-ا آن ک-ه مجازات برابر را به عنوان اصل مقابله به مثل تایید می کند ولی با بی-ان ای-ن ک-ه عف-و و گذشت یکی از بهترین و کوتاهترین راههای دستیابی انسان به تقوا است ، م-ی کوش-د ت-ا بیان دارد که فضیلت انسانی در عفو و گذشت از دیگری است نه در انتقام و مجازات و شرافت و کرامت انسانی نه تنها از این طریق حفظ می شود بلکه با ای-ن روش ، ش-خص می تواند کنترل و مهار خویش را در دست گیرد و گذشت و چشم پوشی را بر غضب و انتقام مقدم دارد.
نمودار۲: فرایند عفو بر اساس آیات قرآن مجید منابع : قدرت مصلحت عاملان : مشمولان : خداوند پیامبر)ص ( حکومت انسان انسان روش : توبه تسهیل اصلاح نرمخویی شفاعت آئار: دنیوی اخروی جمع بندی «عفو» به مثابه یکی از موضوعات اصلی «اخلاق» مورد تأیید دین مبین اسلام نیز اس-ت ، اما در نگرش اسلامی تحت تأئیر حوزههای ارتباطی پنج گانه قرار داشته و تنها تا زم-انی بکارگیری آن مجاز شمرده می شود ک-ه «ح-ق » چ-ه از حی-ث تک-وینی و چ-ه از حی-ث تشریعی دچار انحراف نگردد.