چکیده:
در استدلال بر وجود رابط، از مفاد قضیه شخصیه یعنی «ثبوت شیء لشیء» استفاده می شود. قضیه حملیه موجبه به دو نوع هلیه بسیطه و هلیه مرکبه تقسیم می شود و در استدلال بر وجود رابط، از هلیه مرکبه استفاده می شود. قضیه هلیه مرکبه نیز به دو دسته تقسیم می شود و ما در این استدلال از آن دسته از هلیات مرکبه ای که در آنها وجود محمول در خارج غیر از وجود موضوع است، استفاده می کنیم. در این نوع از قضایا چیزی به نام «نسبت» وجود دارد. نسبت از سنخ معانی حرفیه، و رابط بین موضوع و محمول است. وجود داشتن نسبت در این نوع قضیه به اثبات نیاز ندارد، بلکه رجوع به وجدان و علم حضوری برای تصدیق آن کافی است. اما اینکه نسبت، یک مفهومی حرفی است، به استدلال نیاز دارد. اگر بگوییم نسبت یک مفهوم اسمی است، تسلسل و محال لازم می آید. پس نسبت یک مفهوم حرفی است.
یک مرحله از استدلال را پشت سر نهادیم و آن اثبات وجود رابط در عالم ذهن و مفاهیم بود؛ اما مرحله نهایی و مقصود اصلی فیلسوف، اثبات وجود رابط در عالم خارج است. در این مرحله می گوییم که هلیات مرکبه خارجیه صادق، با تمام اجزا بر خارج منطبق اند؛ پس نسبت بین موضوع و محمول نیز بر خارج منطبق است و مصداقی خاص به خود دارد.
خلاصه ماشینی:
وجود رابط در ظرف ذهن در هلیات مرکبۀ موجبه که طرفین آنها در خارج واقعیت جدای از هم دارند و نیز در مرکبات تقییدی که از این قضایا اخذ میشوند، چیزی به نام «نسبت »، که از سنخ معانی حرفی است ، وجود دارد و رابط بین موضوع و محمول در ظرف ذهن است .
پس صدق قضایای خارجی به این است که تمام اجزای قضیه در خارج مطابقی خاص به خود داشته باشد؛ یعنی افزون 3 بر موضوع و محمول ، نسبت نیز در خارج مطابقی با خصوصیات خود دارد؛ برخی نیز میگویند: قضایای خارجی همانند قضایای حقیقی در واقع قضایای کلیاند که بین موضوع و محمول آنها ربط علی وجود دارد.
در هلیات مرکبۀ موجبه که طرفین آنها در خارج ، واقعیت جدای از هم دارند و نیز مرکبات تقییدی که از این قضایا اخذ میشوند، چیزی به نام «نسبت » وجود دارد که از سنخ معانی حرفیه است و رابط بین موضوع و محمول در ظرف ذهن است .
برای اثبات وجود رابط در خارج به مقدمه دیگری نیز احتیاج داریم و آن اینکه هلیات مرکبۀ خارجیۀ صادق ، با تمام اجزا بر خارج منطبق هستند؛ یعنی در این قضایا همان طور که هر یک از موضوع و محمول بر خارج منطبق اند و مصداقی خاص به خود دارند، نسبت بین موضوع و محمول (که جزء دیگر قضیه است ) نیز بر خارج منطبق است و مصداقی خاص به خود دارد.