چکیده:
یکی از مهم ترین اهداف سازمان ها جمع آوری، نگهداری و استفاده بهینه از سرمایه های آنهاست. هدف این تحقیق بررسی ماهیت سرمایه فکری و مزایای آن در مقایسه با سرمایه فیزیکی و مادی، همچنین نقش انسان در آن و راه کارهای شکوفاسازی سرمایه فکری در منابع اسلامی است. در این تحقیق با روش «توصیفی- تحلیلی» و با الهام از منابع اسلامی آیات و روایات سرمایه فکری به صورت مستدل، تجزیه و تحلیل گردد. یافته های تحقیق نشان می دهد که سرمایه فکری با مدیریت دانش در ارتباط است. از این رو، می توان گفت: سرمایه فکری دانش مفیدی است که انسان، تولیدگر، پردازش گر و انتشار دهنده آن به شمار می رود. مزایای سرمایه فکری این است که با انفاق و بخشش کم نمی شود و در زمان زندگی و مرگ همراه آدمی است و او را بر گذشتن از سختی های پس از مرگ و رسیدن به سعادت اخروی نیرومند می سازد.
خلاصه ماشینی:
با توجه به فرازهای مزبور از حدیث مبارک امام علی(، روایتی از رسول اکرم(، و سیره حضرت سلیمان(، در انتخاب میان ملک، مال و دانش، و همچنین آموزههای دیگری که در منابع اسلامی نسبت به دانش وجود دارد، میتوان دریافت که دانش نه تنها یک سرمایة عادی و معمولی در کنار سایر سرمایههای سازمان، مانند ساختمان، وسایل و امکانات دیگر قرار دارد، بلکه دانش یک گنجینه و سرمایة ارزشمند، پایدار و ماندگاری است که میتواند سایر سرمایههای دیگر را در سازمان تحت تأثیر قرار دهد و سازمان را در مسیر فعالیت و میدان رقابت، امور مادی و معنوی و دنیوی و اخروی کمک کند و برای سازمان، قدرت، اعتبار و ارزش ایجاد نماید.
امانت الهی در آیة فوق و اینکه مصداق «امانت» چه بوده، میان مفسران بحث مفصلی دارد؛ اما نکتة مهم و قابل توجه این است که در مدیریت دانش و سرمایة فکری، اگر انسان امین نباشد، در فرایند مدیریت دانش، مانند کسب، نگهداری و همچنین حمل و انتقال اندیشه به دیگران، از هیچ خیانتی مصون نخواهد ماند؛ از تولید اندیشه تا انتشار آن به دیگران، گرفتار تحریف، گرانفروشی و حتی امتناع خواهد شد.
اما مسئله این است که راهکار شکوفاسازی استعداد انسان در بخش تولید، پردازش و انتشار فکر و اندیشه و به عبارت دیگر، راهکار تبدیل این استعداد به فعلیت چیست؟ پاسخ و بررسی این مسئله در ذیل خواهد آمد: شکوفاسازی سرمایه فکری از منظر منابع اسلامی، علم مطلق و سرمایة اصلی و واقعی همگی از آن خداست؛ یعنی همانگونه که خود انسان تجلی وجود الهی است، دانش، سرمایه، فکر و اندیشة او نیز تجلی نور و دانش الهی است که بر قلب انسان نازل میشود (مصباح الشریعه، 1400ق، ص16).