چکیده:
چکیده
اخبار مربوط به طینت به علت صعوبت و پیچیدگی، دارای تفاسیر مختلف و گاه متعارض با هم هستند. در این تحقیق تلاش شده ضمن واکاوی احادیث با توجه به سیر تاریخی آن و بررسی مختصر نظر پیشینیان و گزارش مفصل نظر علامه طباطبایی و امام خمینی(ره) به این مساله پرداخته شود. علامه طباطبایی با دسته بندی اخبار طینت در پنج دسته با تحلیل فلسفی دقیق و بدیع اخبار طینت را تفسیر می کند و نظری نو در باب ذاتی بودن سعادت و شقاوت ارائه می کند. در طرف دیگر امام خمینی(ره) راه حل پیچیدگی اخبار طینت را تاویل آنها می داند. وی طینت را به مواد تشکیل دهنده انسان ارجاع می دهد که از پیش و بدو منعقد شدن نطفه که متاثر از نوع تغذیه والدین می داند به عنوان مبادی سعادت و شقاوت در سرنوشت انسان تاثیر دارند. امام(ره) ضمن رفع شبهه جبر، این مواد را در سرنوشت انسان دخیل و موثر دانسته، لکن سعادت و شقاوت را اموری اکتسابی می داند.
خلاصه ماشینی:
"( اسراء/ 84) از نظر امام خمینی+ با توجه به مبنای ایشان در باب اخبار طینت که آنها را لابد از تأویل میداند معتقد است، اختلاف نفوس و سعادت و شقاوت افراد مربوط به این دنیا است و ناظر به مبادی و مقدمات وجود مادی انسان است.
ـ نکته دیگری که میتوان اشاره داشت این است که بگوییم هرچند علامه معتقد است که نقش و تأثیر طینت به نحو اقتضایی است و نه علیت تامه، اما همین تفاوت در اقتضا خود میتواند محمل این سؤال باشد که چرا همه افراد یکسان از این اقتضاء بهره نبردهاند؟ مگر نه این است که هر چقدر استعداد متفاوت باشد راه رسیدن به سعادت نیز متفاوت است ولو همه افراد دارای حداقلی از اختیار و اراده باشند؟ برای پاسخ به این نقد میتوان عنوان کرد این پرسش در ذیل یک عنوان کلیتر یعنی تفاوتهای نظام خلقت سر بر میآورد.
یعنی آنجا که آیات بر وجود انسان در عالمی ورای عالم ماده دلالت دارد با نظر دقیق علامه در باب سازگاری سعادت و شقاوت ذاتی با اختیار انسان دست به تفسیر و تبیین زد و آنجایی که از ماده و طینت سخن رفته تحلیل و تفسیر امام+ میتواند معقول باشد، ضمن اینکه میتوان با استناد به برخی احادیث که در متن پژوهش آمده، دلالت آیات و اخبار طینت را به علم پیشین الهی ارجاع داد."