چکیده:
زرینقبانامه یکی از منظومههای عصر صفوی است که از ساختار روایی- نقالی عصر صفویه متأثر است و یکی از ویژگیهای آن محوریت شخصیت سلیمان نبی (ع) است. مسئله پژوهش، رابطه ساختار نقالی-روایی منظومه زرینقبانامه و ظرفیتهای نمایشی این اثر است که بهویژه در شخصیتپردازی حضرت سلیمان (ع) با انسجام بیشتری خود را نشان داده است. بنابراین پرسش تحقیق این است که چه ظرفیتهای نمایشیای در شخصیت و شخصیتپردازی سلیمان نبی(ع) وجود دارد؟ منظور از ظرفیتهای نمایشی شخصیتپردازی نیز ویژگیهایی است که در الگوهای فیلمنامهنویسی وجود دارد و مورد توجه فیلمنامهنویسان است. در این پژوهش با کنارهم نهادن الگوهای شخصیتپردازی نمایشی و شیوه شخصیتپردازی منظومه زرینقبانامه، سعی شده است جنبههای نمایشی این شخصیت کشف و تبیین شود. در مجموع میتوان گفت: کنش و واکنشهای سلیمان نبی (ع) در بستر رویدادهایی متنوع و در پیوند با شخصیتهای اسطورهای و حماسی دیگر، درهمتنیدگی جذاب پیرنگ و شخصیت را رقم زده است و ظرفیت نمایشی قابل توجهی برای مخاطب دارد. همچنین وجود کشمکشهای بیرونی و درونی مرحلهبندی شده در زندگی روایی در متن نیز، از ویژگیهای داراماتیک شخصیتپردازی سلیمان نبی (ع) در اثر زرینقبانامه است.
خلاصه ماشینی:
مسئله پژوهش ، رابطه ساختار نقالی ـ روایی منظومه زرین قبانامه و ظرفیت های نمایشی این اثر است که به ویژه در شخصیت پردازی حضرت سلیمان (ع ) با انسجام بیشـتری خـود را نشان داده است .
البته شـمار مقـالاتی کـه در مجـلات علمـی -پژوهشـی سال های اخیر منتشر شده بسیار بیشتر از کتاب های تألیفی و گردآوری است که برای نمونه به چند مورد در دهه نود شمسی اشاره می شود: مقایسه استعاره ادبی و استعاره سینمایی بـا شواهدی از شعر فارسی : «فصلنامه پژوهش هـای ادبـی »، زهـرا حیـاتی (١٣٩١/شـماره ٣٨)؛ قابلیت های روایی ادبیات عامیانه ایران در اقتباس نمایشی برای تلویزیون و سینما: «فرهنـگ و ادبیات عامه »، اصغر فهیمی فرد (١٣٩٢/شماره ٢)؛ پرداخت شخصیت در داستان فـرود بـا توجه به نقش شخصیت های کهن الگویی در فیلمنامه نویسی : «پژوهشـنامه ادب حماسـی »، نصرت الله حدادی ، محمود طاوسی و شهین اجاق علی زاده (١٣٩٣/شماره ١٧)؛ نقد مطالعات تطبیقی اقتباس در پژوهش های ادبی و سینمایی ایران : «فصـلنامه نقـد ادبـی »، زهـرا حیـاتی (١٣٩٣/شماره ٢٧)؛ ارزش یابی و تطبیق داستان رستم و شـغاد بـا برجسـته تـرین مـدل هـای ساختاری فیلمنامه سه پرده ای : «پژوهش های ادب حماسی » (١٣٩٥/شماره ٢١)؛ و مانند آن .
(حیاتی ، ١٣٩٣: ٦٩-٩٩) براساس آنچه گفته شد، پژوهش حاضر به تکمیل مطالعات بین رشته ای ادبیات و سـینما در حوزه ظرفیت های نمایشی ادبیات حماسی می پردازد؛ و به ویژه جنبه هـای نمایشـی مـتن زرین قبانامه را که کمتر شناخته شـده اسـت بـا تأکیـد بـر شخصـیت سـلیمان نبـی (ع ) بـه اقتباس گران معرفی می نماید.