چکیده:
تکوین مشروعیت پایدار در سده معاصر، از مسائلی بوده که رژیم های حاکم همراه با آن به مثابه یک معضل اساسی دست به گریبان بوده اند و اگر در سال هایی محدود، این امر به صورت نسبی تحقق مییافت ، با گذر ایام دوباره به مثابه امری پر مساله و گاه بحرانی پدیدار میگردیداز طرفی انقلاب مشروطه در دوره ای از تاریخ معاصر رخ داد و دیدگاه ها و اندیشه های تازه اندیشه ورزان ایرانی، پس از چند دهه تلاش و تجربه به شکل گسترده و نمایانی در ماجرای آن جنبش عرضه شد. در این راستا ارکان مشروعیت دولت در دولت مشروطه در طول سال های سپری شده از آن دچار تغییراتی شد که بعضی از این تغییرات مربوط به تغییرات ساختاری و بعضی نیز مربوط به متفکران این جنبش می شود. در انتها به این نتیجه رسیدیم که با نهضت مشروطیت ، چالش سنت و مدرنیسم آغاز شد. اگر در نظام پاتریمونیال قاجاری، مشروعیت سنتی بازمانده از عهد عتیق ، موجب فرمانبرداری و رضایت عامه مردم بود، با ورود ایران به دوره مدرن و شکل گیری مجلس شورای ملی، تدوین قانون اساسی و برگزاری انتخابات ، مبانی مشروعیت جدیدی که از حکومت قانون سرچشمه می گرفت نیز بروز و ظهور یافت .
خلاصه ماشینی:
"هر نوع مشروعیتی؛ یا به عبارتی هر نوع حکومتی که بر مبنای یکی از اقسام مشروعیت بنیان نهاده شده و قیام و قوام پیدا کرده است ، ظرفیت و استعداد خاصی را برای مشارکت سیاسی دارد؛ یعنی در نظام هایی که مشروعیت آنها سنتی و اقتدارگرایانه و موروثی است این ظرفیت و استعداد برای مشارکت سیاسی به حداقل خود می رسد، در حالی که در حکومت هایی که مشروعیت آنها بر اساس نوعی قرارداد اجتماعی است ، مشارکت سیاسی تا حد بالایی تحقق پیدا می کند (سبزه ای، ١٣٨٦) در یک جمع بندی اگر بخواهیم اهم موارد سطوح مشارکت سیاسی را برشمریم ، به ترتیب اهمیت ، از پایین ترین تا بالاترین سطوح مشارکت سیاسی در پنج سطح به شرح ذیل می باشد: سطح یک : رأی دادن و شرکت در گزینش و انتخاب مسئولین سیاسی و اجتماعی؛ سطح دو: آزادی بیان و شرکت در تشکلهای فعال سیاسی و نقد و ارزیابی عملکرد نهادها، مسئولین و ساختار حکومتی؛ ، صفحات ٦٤- ٥٤ سطح سه : نامزد شدن جهت پستها و کرسی های سیاسی و فعالیت آزاد انتخاباتی؛ سطح چهار: دخالت و مشارکت در تغییرات و اصلاحات درون ساختاری؛ سطح پنج : اقدام و عمل برای تغییرات بنیادین نهادها و ساختارهای نظام حکومتی ."