چکیده:
دین دارای ابعاد وسیع و گسترده¬ای است. سوالی که مطرح می¬شود این که آیا می¬توان تمام ابعاد دین را در امری واحد و جامع خلاصه کرد و تقلیل داد؟ پاسخ مقاله حاضر مثبت است. محور مقاله نظریة احسان است. این نظریه به ما می¬گوید که احسان از یکسو مظهر جامع رحمان است و از سوی دیگر دین خالص بوده وجه جامع تمام ابعاد دین می¬باشد. اسم شریف الله، جامع¬ترین اسم خداست. نام زیبای رحمان، جامع¬ترین نام خدا بعد از الله می¬باشد. مظهر اسم رحمان، احسان است. از آنجا که دین براساس اسم جامع رحمان نازل شده است، می¬توان گفت که احسان عصارة دین است. این نظریه دارای مبانی مختلفی است. در این مقاله ضمن بررسی ابعاد مختلف نظریة احسان، تلاش شده است مبانی و دلائل آن از منظر عرفان و قرآن تحلیل و بررسی گردد. نتیجه¬ای که به دست می¬آید اینکه احسان، ایثار و به طور کلی گذشت عصارة دین و وجه جامع دین است. روش تحقیق در مقام گردآوری کتابخانه¬ای ـ اسنادی و در مقام داوری توصیفی ـ تحلیلی است.
خلاصه ماشینی:
"نتیجه گیری حاصل آنکه با تحلیل دقیق اسم رحمان خداوند و نیز با بررسی موارد متعدد در خلال آیات قرآن و نیز با نگاهی به پدیده های طبیعی با نگاه قرآنی به دست میآید که زمین برای انسـان آسایش و آرامش فراهم میکند، زمین و عناصر آن رام بشر شده اند، سیاره منجمد و بزرگ خاضع بشر گشته است ، گیاهان و درختان شـادی و سـرور بـرای انسـان مـیآفریننـد، جهـان به گونه ای خلق شده که انسان از آن شادمان شـده لـذت مـیبـرد، عناصـر زیسـتی از آدمـی حفاظت کرده زیبایی را به چشم او مینشانند، بـاغ هـا میـوه مـیدهنـد، آب هـا بـه روح بشـر لطافت میبخشند، میوه ها و سبزه ها با رنـگ هـای مختلـف بـوم نقاشـی بزرگـی بـرای انسـان ساخته اند، تماشای گیاهان و نگریستن به گلبرگ ها و غنچه ها زیر نور زرین خورشید انسـان را غرق در شادی و آرامش میکنند، باران زمین را زنده میکند، تفریح با آب روحیه بخش است ، تنفس در هوای پاک سبب تندرستی و آرامش روحی میشود، دسـت خلقـت روز و شب را به نفع انسان قرار داده است و کوه ها و آسمان ها دست به دست هم داده اند تا اسـتمرار حیات بشر را ممکن سازند."