چکیده:
یکی از مفاهیم تأثیرگذار بر جریانات هنر نوگرا در ایران «ملیت» است. مقالهی حاضر چگونگی این اثرگذاری را بررسی و در این راستا بر نقش «دولت» و «گفتمانهای فرهنگی- سیاسی» بهعنوان واسطههای این تأثیر تأکید میکند. فرضیهی مقاله تأثیرپذیری هنر نوگرا از گفتمانهای سیاسی و حامیان هنری است. و هدف، دستیابی به اشکال مختلف تأثیر مفهوم «ملّیت» و یافتن توضیحی برای «چگونگی اثرگذاری» و شناسایی و تدقیقِ «واسطهها»یی همچون نهادها و گفتمانها در شکلدهی به گرایشهای فرمی و محتوایی هنرمندان و جریانهای هنرهای تجسمی نوگرای ایران در هر دو دورهی پهلوی اول و دوم است. مقاله با رویکرد مارکسیستی و منطبق با نظریه «وساطتت زیباییشناسی» لوکاچ نوشته شده است. در نتیجه، مفهوم «ملّیت» به عنوان یک دال مرکزی در بسیاری از گفتمانهای غالب نشان داده شده و انواع گرایشهای منتج و متأثر از آن در هنر نوگرای ایران تشریح میشود.
خلاصه ماشینی:
ir مقدمه پـس ازورودمدرنیسـم بـه ایـران واسـتقراردولـت پهلـوی طی سـال های ١٣٠٤تـا١٣٥٧، بـرای بسـیاری ازروشـنفکران ودولتمـردان ضـروری به نظرمیرسـیدکه هویتـی یکپارچه ومسـتحکم بـرای همـۀافرادی کـه درکلیـت دولت ـملتی به نام «ایران »میزیسـتندسـاخته شـود،ایـن هویـت یکپارچـه ازمسـیرگفتمان هـای فرهنگیـسیاسـی حـول مفهـوم «ملیت » غالـب وهمگانی شـدوتأثیـرات فرهنگی متعددی برجای گذاشـتند.
به علاوه برای درک چگونگـی ارتبـاط بیـن ایـن گفتمان هاوآثـارهنری وهنرمنـدان ،بسـیاری ازنهادهای دولتـی یـاخصوصـی راکه متأثـرازاین گفتمان هاتأسـیس میشـدندوبه نوعـی ازهنرهای تجسـمی حمایـت میکردند،یابه شـکل مسـتقیم وغیرمسـتقیم برنامه هایـی رادرجهت این گفتمان هـاتنظیـم واجـرامیکردنـد،به عنـوان واسـطه های زیباییشناسـی شناسـایی ودر هرکـدام ازایـن بخش هـادسـته بندی میکنـد.
بررسـی «ملیـت »به عنـوان یـک مفهـوم اجتماعـی وسیاسـی وارزیابـی کاربـردایـن مفهـوم در گفتمان هـای روشـنفکری وسیاسـت گذاریهای فرهنگـی ودرنتیجـه شـیوه های بـروزو ظهـورآن درهنرهـای تجسـمی ،موضـوع ایـن مقالـه راذیـل رویکـردجامعه شناسـانه بـه هنـرقـرارمیدهـد.
تأثیر ملت دولت سازی و مدرنیزاسیون بر هنرها بسـیاری ازاقدامـات صورت گرفته درپهلـوی اول برای یکپارچه سـازی قومیت های مختلف نـژادی ،زبانـی وفرهنگـی درایران توسـط رضاشـاه ،درپاسـخ بـه ضـرورت همه گیری بود کـه توسـط متفکـران جامعـه مطرح شـده بـود.
گفتمان هـای اصلـیای همچـون پروپاگانـدای هنـری درراسـتای ایرانیگـری کـه در پهلـوی اول درکارنهادهایـی همچـون انجمـن آثـارملـی دیـده میشـد،میل بـه کاوش در میـراث گذشـته برای شـکل دادن به مفهـوم ملیت مدرن کـه درکارنهادهایـی همچون ادارۀ حفریـات درپهلـوی اول ومجـلات هنری دولتـی وموزه هاوادارۀهنرهـای زیبادرپهلوی دوم دیـده میشـدوجسـت وجوی دائمـی بـرای پیونـدمیـان مـدرن بـودن وملیـت درکار نسـل اول هنرمنـدان ایرانـی وجـوددارد.