چکیده:
ایجاد حکومت و اعمال قدرت توسط یک فرد یا گروه و تداوم و پذیرش آن توسط مردم،همواره از دغدغههای اصلی حاکمان و فرمانروایان در جوامع مختلف بوده است که اغلب از آن به عنوان تلاش برای کسب مشروعیت سیاسی یاد میشود. از آنجا که امیران بویه ای در زمانی کوتاه از زندگی ساده قبیلهای به حاکمیت منطقه وسیعی دست یافتند و از قبل الگو و برنامهای مناسب برای حفظ و تداوم قدرت نداشتند، ناگزیر بودند که این الگو را از شهریاران پیش از اسلام به ویژه ساسانیان که در سده چهارم هجری قمری ارج و منزلت بسیاری در نزد مردم داشتند، اقتباس و با شرایط زمان منطبق کنند. بنابراین آلِ بویه برای این که حکومتشان توسط مردم بهتر پذیرفته شود، در صدد برآمدند تا با بهرهگیری از مفهوم سیاسی سلطنت در ایران باستان یعنی الهی بودن حکومت، وراثت و عدالت به حکومت خود مشروعیت ببخشند. در این پژوهش تلاش بر آن است تا با استخراج اطلاعات از منابع و پژوهشها و با استفاده از رویکرد تاریخی و روش تحلیلی و توصیفی، به اقدامات آلِ بویه برای کسب مشروعیت بپردازد.
خلاصه ماشینی:
"پس پادشاه که سلطنت مینوی خداوند را بـر روی زمـین انعکاس میدهد باید طوری عمل کند که از عدل و داد او زمین آرامش گیرد(رضایی راد، ١٣٧٩: ٢٩٩) و در سایه این آرامش ، آبادانی و آسایش مردم از قوی و ضعیف تأمین مـی شـود چنـان کـه فردوسـی در توضیح پادشاهی دادمنشانه انوشیروان چنین میسراید(فردوسی ، ١٣٦٦، قسمت پادشاهی کسری نوشین روان ): همه جای گیتی پر از داد کرد به هر جای ویرانی آباد کرد بخفتند بر دشت خردو بزرگ به آبشخور آمد همیمیش و گرگ در مورد عدالت و دادگری شاهان و در اهمیت آن برای پادشاه همین بس که دلیل گزینش دیـااکو به عنوان نخستین شهریار تاریخ ملی ایران همین عنصر دادورزی و عدالت ذکـر مـیکننـد(رضـایی راد، ١٣٧٩: ٢٩٩ قس : هرودت :١٣٨٠: ٥٩–٦٠).
در هر حال با به قدرت رسیدن خاندان آل بویه ، ما شاهد این هستیم که آنان نیز تلاش مـیکننـد که مفاهیم سه گانه فوق را به گونه ای برای کسب مشروعیت به کار گیرند که در زیر به آنها خـواهیم پرداخت تلاش آل بویه برای پیوند بین دین و دولت (منشأ الهی سلطنت ) همان طور که اشاره شد در طول تاریخ ایـران ، خـصوصا در ایـران باسـتان ، یکـی از دغدغـه هـای فرمانروایان ایرانی برای کسب مشروعیت سیاسی، الهی جلوه دادن سلطنت و معرفـی خـود بـه عنـوان نماینده خدا بر روی زمین بـوده اسـت ."