چکیده:
تعزیه و تراژدی، نمایش هایی آئینی و مذهبی همراه با امکانات و ویژگی های مختص خویش هستند. وجود ویژگی هایی چون روایت گری، بدیهه سازی، تعلیق و تعویق حوادث و امکاناتی از این دست در تعزیه و ویژگی هایی چون تقلید کنش، شخصیت پردازی و وحدت های سه گانه «کنش»، «زمان» و «مکان» در تراژدی از هریک از آنها نمایشی خاص می سازد که با وجود تفاوت های یاد شده، این دو گونه نمایشی در وقوع «فاجعه» یا «امر تراژیک» و خاستگاه آیینی مشترک اند. حال پرسش این است که کدام ویژگی ها و عناصر در تعزیه و تراژدی وجود دارد که به وقوع امر تراژیک منجر می شود و آیا می توان براساس تفاوت ها و شباهت های این دو گونه نمایشی، تعزیه را نوعی تراژدی محسوب کرد یا نه. این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی_ تطبیقی و با رویکرد فلسفی براساس نظر ارسطو سعی در تبیین این نظر دارد که با وجود عناصر تراژیک در تعزیه و وقوع امر تراژیک در آن، این نمایش از نوع تراژدی نبوده بلکه از نوع حماسه می باشد.
خلاصه ماشینی:
"وجود ویژگی - هایی چون روایت گری، بدیهه سازی، تعلیق و تعویق حوادث و امکاناتی از این دست در تعزیه و ویژگیهایی چون تقلید کنش ، شخصیت پردازی و وحدت های سه گانه «کنش »، «زمان » و «مکان » در تراژدی از هریک از آنها نمایشی خاص میسازد که با وجود تفاوت های یاد شده ، این دو گونۀ نمایشی در وقوع «فاجعه » یا «امر تراژیک » و خاستگاه آیینی مشترک اند.
علاوه بر وقوع امر تراژیک که بین تعزیه و تراژدی به نحوی مشابه دیده میشود، این دو گونۀ نمایشی شباهت های دیگری نیز دارند که در ادامه به آن ها پرداخته می شود و سپس تفاوت های آنها مورد بررسی قرار میگیرد، که شامل ویژگیهای خاص و ممیزه های تراژدی و تعزیه میباشند.
این تفاوت ها در ویژگیهای قهرمانان این دو نوع نمایش ، فهم متفاوت از تقدیر و سرنوشت ، نحوة برخورد با مرگ و برداشت از زمان و مکان ، نحوه بازنمایی داستان تراژیک به واسطه روایت ، کنش و ویژگیهای قهرمانان آنها و در نتیجه نحوه ت أثیرگذاری بر مخاطبان که منجر به کاتارسیس در مخاطب و قهرمان این دو گونه نمایشی میشود، با یکدیگر تفاوت های اساسی دارند."