چکیده:
امروزه ارتباط با محیط و فضای شهری و نظم و منطق ارتباطی در آن تحتتاثیر ارتباط تصویری است. بنابراین
تلاش بشر بالاخص جامعه طراحان ایجاد کانال ارتباطی بصری به عنوان جایگزین ارتباط کلامی و زبانی است که
سیستم علائم و نشانهها از مهمترین ابزارهای آن بشمار میرود و هرگونه بیتوجهی به اصول طراحی و ارائه آن
موجب ضعف و اغتشاش ذهنی و بصری میشود. از اینرو فهم عمیق از خصوصیات و کارکرد عناصر اولیه سواد-
بصری برای تدوین زبانی که هیچگونه مرزی نمیشناسد ضروری است. از اینرو پژوش حاضر با هدف تعیین نقاط
و ضعف علائم و نشانهها و تاثیر سواد بصری بر میزان مصرف آن از دیدگاه مسافران ایستگاه مترو شهر تهران به
عنوان مصرفکنندگان علائم در زندگیروزمره، درباره جنبههای گوناگون کیفیات بصری و اطلاعاتی کلیه علائم و
نشانههای مترو پرداخته است. جهت انجام پژوهش و دستیابی به یافتههای تحقیق از روش تحلیل محتوای کیفی
و استراتژی اتنوگرافی مشاهدهای و اتنوگرافی اطلاع دهنده استفاده و دادهها به روش تحلیل تماتیک کدگزاری و
مقولهسازی شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که بالا بودن میزان عدم رضایت افراد و ارتباط آن با ضعف در
اصول بصری، بیانگر عدم توجه لازم به مبانی سواد بصری و در نتیجه عدم رغبت مسافران در مصرف علائم و
نشانهها میباشد.
خلاصه ماشینی:
جهت رسيدن به اين هدف نيز سيستم علائم و نشانه - هاي مترو تهران را به عنوان مهم ترين بخش گرافيک محيطي مورد بررسي قرار داده است و عوامل موثر در کاربرد آنها را از ديدگاه افرادي که همه روزه با آن مواجه ميشوند در محيط مترو که نقش عمده اي در انتظام و شکل گيري آرمان شهر ايفا ميکند و قراردادن امکانات بصري مطلوب در آن به تلطيف روان و اذهان و برقراري ارتباط بصري مخاطب کمک ميکند، مورد مطالعه قرار داده است .
پژوهش براي نيل به هدف خود از روش کيفي و مضمون مصاحبه در ميان مسافران مترو شهر تهران که مصرف - کنندگان سيستم علائم و نشانه ها ميباشند براي پاسخ دادن به اهداف پژوهش بهره برده و جهت تجزيه و تحليل داده هاي حاصل ، از روش تحليل تماتيک و سپس کدگزاري، پياده سازي و ليبل گذاري به شکل بسته استفاده کرد، به گونه اي که تنها مضمون سواد بصري و سيستم علائم و نشانه هاي مترو در مصاحبه ها مورد توجه و بررسي قرار داده شد.
با توجه به آنچه که بيان شد مترو که حضور آن براي انسان شهري امروزي يکي از ضروريات و نيازهاي اصلي قلمداد مي شود از جمله محيط هاي عمومي است که سيستم علائم و نشانه ها از مهم ترين عناصر در جريان زندگي دروني آن ميباشد.
حال با توجه به شناخت از اهميت و ضرورت سواد بصري و تاثيراتي که بر گرافيک محيطي ميگذارد، به مطالعه نقاط قوت و ضعف سيستم علائم و نشانه هاي مترو تهران در زندگي روزمره که ميان مردم و جامعه جريان دارد و بيشترين نياز به اين علائم را در خود احساس ميکند ميپردازيم .