چکیده:
ژانر فراداستان در ایران به جهت ماهیت آشنازهای آنء مورد اقبال فراوان است. اما
حجم وسیعی از متونی که تحت عنوان فراداستان در ایران منتشر میشوند. تنها به
فرم میپردازند. و از بازنمایی تجربههای پسامدرن تهیآند. رمان به مثابه رسانة
بازتابدهندة جامعه باید با روح زمانة خود عجین باشد تا معضلات زندگی معاصر و
فرهنگ جامعه را هشیارانه بکاود؛ لذا شگردپردازیهای فراداستانی باید با
دغدغههای پسامدرنیسم و مسائل مطرح در جامعة پسامدرن هماهنگ باشد تا
قالب و محتوا در تایید و تقویت یکدیگر متنی تاثیرگذار خلق کنند. در این مقاله
ابتدا مروری بر فراداستان و مهمترین مژلفههای آن بر مبنای دیدگاههای
نظریهپردازان فراداستان صورت گرفته است. سپس مژلفههای فراداستان در رمان
«میم عزیز) بررسی و تحلیل شده است. در ادامه. محتوای پسامدرنیستی رمان نیز
تشریح شده است. بررسیهای مقاله نشان میدهد که این رمان به لحاظ
درآمیختن دو مقولة نقد آادبی و داستانپردازی» ایجاد عدم قطعیت. محتوای
وجودشناسانه برجستگی زبانی و همینطور پرداختن به مفهوم خانوادة
هماهنگ کند. در «میم شکلهای متنوع خانواده به تصویر کشیده شدهاند تا
مفهوم خانوادة هستهای که پیشتر در مدرنیسم به عنوان تنها شکل بهنجار خانواده
مطرح شده بودء نسبی گردیده و بینظمی و آشفتگی خانوادهها در جامعة معاصر
نمایانده شود.
Metafiction is a very popular genre in Iran because of its unfamiliar nature. But a large number of texts published in Iran as Metafiction، just focus on the mefaliction form and don’t represent postmodern experiences. Novel as as a reflective media، has to be integrated with its own Zeitgeist (spirit of the times) to be able to analyze the issues of contemporary life and culture of the society. Therefore، metafictional techniques must match the postmodern concerns and current issues in the postmodern societies so that the form and content confirm and reinforce each other. In this article، Metafiction and its components have been reviewed based on theorists’ views in the field. Then، the metafiction components in “Mim-e-Aziz” have been analyzed and the postmodernist contents of this novel is explained. The results show that this novel could successfully create a coordination between content and form through combining the two categories of literary criticism and fiction، creating uncertainty، ontological content، linguistic prominence، and also paying attention to the concept of postmodern family. Different types of families have been presented in “Mim-e-Aziz” to change the concept of Nuclear Family that has been considered the only normal form of family in modernism so that the existing chaos and irregularity in contemporary society is represented.
خلاصه ماشینی:
پیشینه پژوهش دربارة فراداستان در ایران مقالات متعددی نوشته شده است که بیشتر آنها به بررسی و تحلیل شگردپردازیهای موجود در این ژانر پرداخته اند و در مواردی نیـز بـا تکیـه بـر نظریه «برایان مک هیل »، محتوای وجودشناسانه در فراداستان را بررسـیدهانـد؛ از جملـه «وجودشناسی پسامدرن در داسـتانی از یـک نویسـنده ایرانـی » نوشـته حسـین پاینـده، «درآمدی بر تمهیدات فراداستانی بیـژن نجـدی» از سـید احمـد پارسـا و ناصـر محبـی ، «بررسی شگردهای فراداستان در رمان شب ممکـن » از غلامرضـا پیـروز و سـروناز ملـک، «تولد دوباره یک فراداستان (بررسی پسامدرنیسم در دو داستان کوتاه ابوتراب خسـروی)» از منصـوره تـدینی ، «بینامتنیـت در فراداسـتان «قلـب زیبـای بـابور»» از نـرگس بـاقری، «فرجامگریزی در داستان و فراداستان بر اساس نظریه توماشفسکی » نوشته مریم موسوی و همکاران، و «فراداستان، زبان انگیزش تفکر در ادبیات کودک ایران: بررسـی سـه اثـر از فرهاد حسن زاده » از روشنک پاشایی .
پاتریشــیا وو تمهیــدات فراداســتانی را در خــدمت برجســته کــردن نگــارش مــتن ، بحث برانگیزترین جنبة پسامدرنیسم می داند و معتقد است این متون توجه خواننده را به فرایند برساخته شدن خود متن جلب می کنند تا نشـان دهنـد کـه واقعیـت نیـز امـری برساخته و محصول تعامل ذهن ما با زبـان و بـا جهـان خـارج اسـت (تـدینی ، ١٣٨٨: ٢٥).
رمان راوی یک داستان چندپیرنگی با ساختار تکپردهای اسـت کـه از پـارهروایـت هـایی پیرامون پنج خانواده و شخصیت های پیرامونی شان تشکیل شده است .