چکیده:
در سیستم حملونقل شهری از طریق مترو، ایستگاههای متروی زیرزمینی بهعنوان یکی از اجزای اصلی پیوند دهنده فضای زیرزمین و روی زمین به شمار میآیند. این جزء مهم بهدلایل مختلف، به ویژه تجمیع مسافران در آن، همواره در معرض مخاطرات طبیعی و تهدیدات انسانساخت قرار دارد. کاربریهای چندگانه ایستگاههای مترو نیز چه در زمان صلح و چه در زمان بحران باعث افزایش درجه اهمیت کارکردی آنها گردیده است. بنابراین، یکی از اقدامات اساسی و عمده پدافند غیرعامل، انتخاب محل مناسب ایستگاههای مترو میباشد. در پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات اسنادی و تحقیقات کتابخانه ای، بازدیدهای میدانی و با انجام مصاحبه با 35 کارشناس خبره، 21 معیار و شاخص تاثیرگذار در مکانیابی ایستگاههای مترو شناسایی و دستهبندی شده است. سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن نسبی شاخصهای شناساییشده تعیین شده است. نمونه مطالعاتی در این پژوهش، ایستگاههای خط 3 مترو در منطقه 13 اصفهان میباشد. برای تولید و تحلیل نقشه همپوشانی وزندار لایههای اطلاعات مکانی مربوط به شاخصهای تاثیرگذار از سامانه ArcGIS استفاده گردیده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که مکانیابی ایستگاههای تعیینشده بر اساس ملاحظات پدافند غیرعامل با مکان های تعییینشده ازنظر فنی منطبق است. همچنین، در این پژوهش مسیرهای دیگری برای مترو در منطقه 13 براساس ملاحظات پدافند غیرعامل پیشنهاد شده است.
خلاصه ماشینی:
مکانیابی، ایستگاه مترو، پدافند غیرعامل، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی 1- مقدمه احداث سیستم حملونقل مترو پس از گذشت 150 سال از آغاز ورودش به ناوگان حملونقل درون شهری، در حال حاضر به یکی از اولویتهای عمرانی شهرهای مختلف جهان مبدل شده است.
براساس شواهد موجود و برابر بررسیهای بهعمل آمده در هر مکانی که ایستگاههای مترو به نحو مطلوب مکانیابی گردیده و بهرهبرداری مناسب گردند، موجب حفظ جان افراد و تجهیزات شده و این مهم نقش بهسزایی در موفقیت در بحرانهای انسانساخت (چه از لحاظ سرمایه انسانی و مادی و چه از لحاظ عملیات جنگ روانی) ایفاء نموده است و در صورت عدم مکانیابی صحیح در زمان بحران، موجب گسترش بحران و افزایش هزینه و خسارت های وارده میشود.
در این تحقیق به شناسایی و ارزشگذاری معیارها و شاخصهای مؤثر بر مکانیابی ایستگاههای مترو شهری براساس ملاحظات پدافند غیرعامل پرداخته شده است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (4): فاصله از مراکز جاذب جمعیت- مناطق پر تراکم جمعیتی شکل (5): فاصله از مناطق بافت فرسوده- جایگاههای عرضه سوخت بنزین و گاز شکل (6): فاصله ازخطوط آب و برق شکل (7): کاربری و مالکیت زمین شکل (8): فاصله ازمراکز امدای و پشتیبانی مدیریت بحران <H2>3-4- همپوشانی وزندار نقشهه پس از بهدستآمدن ضریب اهمیت معیارها و ایجاد لایههای اطلاعات مکانی پایه براساس کل معیارها، در مرحله بعد اعمال ضرایب هم پوشانی شاخصها و ترکیب 8 لایه شبکهای و دستیابی به یک نقشه شبکهای پایه به تفکیک مکانهای مناسب و بسیار مناسب برای ایجاد ایستگاههای مترو با استفاده از نرم افزار ArcGIS اقدام گردید که نتیجه آن در شکل (9) نشان داده شده است.