چکیده:
با عقد ازدواج برای زوجین حقوقی ایجاد می شود، که به حقوق مالی و غیرمالی تقسیم می-گردد. به استثنای ارث، تمامی حقوق مالی مختص زوجه است که جمله آن بر عهده زوج قرار می گیرد. مهریه، نفقه، اجرت-المثل، نحله و شرط تنصیف دارایی از مطالبات مختص زوجه در روابط زوجین در حقوق ایران است. بعد از ازدواج ممکن است شرایط مختلفی مانند ورشکستگی، اعسار زوج و... حادث شود که مطالبات زوجه را تحت تاثیر قرار دهد. با این که اصل بر عدم تاثیر آن هاست، در برخی موارد شرایط پیش گفته تاثیرگذار می شود، که با توجه به نوع مطالبه، تاثیر آن متفاوت خواهد بود. این شرایط بر نحوه وصول مطالبات نیز موثر است و در هر مورد تشریفات خاص مقتضی خود را دارد. در این مقاله تاثیر ورشکستگی و اعسار زوج بر استحقاق و هم چنین وصول مطالبات زوجه مورد بررسی قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
اکنون بايد ديد آيا ورشکستگي زوج در نحوه وصول آن تأثير دارد يا خير؟ اولين موضوعي که بايد بررسي شود، اين است که آيا زوجه در صورت ورشکستگي زوج براي مطالبه مهريه خود بايد از طريق دادگاه اقدام کند، يا بايد به عنوان طلبکار در زمانهاي مقرر در قوانين تجارت و تصفيه امور ورشکستگي ، مراجعه کرده تا حق خود را استيفا کند؟ به نظر مي رسد با توجه به اين که ماده ٤٦٢ قانون تجارت٣ تمامي طلبکاران را مکلف کرده است ، که در مدت معين اسناد طلب خود را به دفتردار محکمه تحويل دهند و استثنائي هم قائل نشده است ، پس زوجه نيز بايد با ارائه سند ازدواج که نشان از طلبکار بودن او از تاجر ورشکسته مي باشد، در مدت تعيين شده در ماده ٤٦٢ ق.
" با توجه به علت جعل قانون و اين که مقنن در مقام بيان مطالباتي است که داراي وثيقه نبوده و قصد طبقه بندي مطالبات را دارد، با توجه به متن قانون بايد گفت ، اين شرط فقط مربوط به مبلغي است که قانونگذار مي خواهد آن را مقدم بر ساير ديون قرار دهد، و در صورتي که طلب زوجه از بابت مهريه پذيرفته شده باشد، لزومي ندارد که حتما ٥ سال قبل از توقف ازدواج کرده باشند.
ت و قانون لوايح حمايت خانواده، بر ساير ديون زوج، حتي طلب هاي داراي وثيقه مقدم است و در واقع هيچ تعارضي بين ماده ٥٨ قانون تصفيه امور 25 ورشکستگي و لوايح حمايت خانواده وجود ندارد، زيرا اولا در لايحه خانواده، نفقه زوجه در کنار نفقه اولاد قرار گرفته است و با توجه به اين که اولاد بابت نفقه گذشته خود حقي ندارند، به نظر مي رسد که منظور از نفقه اي که بر ساير ديون مقدم مي شود، نفقه آينده مي باشد.