چکیده:
پژوهش حاضر درصدد بررسی فقهی زکات پول در فقه امامیه است. زکات، بهعنوان یکی از مهمترین واجبات مالی در اسلام که یک عمل عبادی نیز هست، به دلیل بیان موارد آن در احادیث، محدود به نه مورد گشته است، اما از طرفی تغییراتی که در شیوه معامله و دادوستد مردم صورت گرفته است، موجب شده تا دو مورد از نه موردی که مشمول حکم وجوب زکات میگردد (طلا و نقره یا همان نقدین)، در عصر ما مطرح نباشد.
با توجه به اهمیتی که دین اسلام برای زکات قائل است و در موارد بسیاری در آیات قرآن و احادیث، در کنار نماز قرار گرفته است، و از طرفی با توجه به جایگزین شدن پولهای اعتباری به جای سکههای طلا و نقره که در صدر اسلام و در زمان تشریع حکم زکات و تعیین موارد وجوب آن وجود داشته است، پژوهشهایی در خصوص ماهیت و کارکردهای پول و اقوال متعارض در زمینه حصر یا تعمیم زکات به موارد دیگر صورت گرفته است و سپس در پرتو استدلالها و تحلیلهای انجامشده، درباره ملاک در تعلق زکات به پول طلا و نقره یا همان درهم و دینار چنین نتیجهگیری شده است که زکات در پولهای امروزی نیز واجب است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اهمیتی که دین اسلام برای زکات قائل است و در موارد بسیاری در آیات قرآن و احادیث، در کنار نماز قرار گرفته است، و از طرفی با توجه به جایگزین شدن پولهای اعتباری به جای سکههای طلا و نقره که در صدر اسلام و در زمان تشریع حکم زکات و تعیین موارد وجوب آن وجود داشته است، پژوهشهایی در خصوص ماهیت و کارکردهای پول و اقوال متعارض در زمینه حصر یا تعمیم زکات به موارد دیگر صورت گرفته است و سپس در پرتو استدلالها و تحلیلهای انجامشده، درباره ملاک در تعلق زکات به پول طلا و نقره یا همان درهم و دینار چنین نتیجهگیری شده است که زکات در پولهای امروزی نیز واجب است.
اما با توجه به سؤالاتی که مطرح شد، لازم است تا این مسئله به صورت دقیقتری مورد بررسی قرار گیرد تا ببینیم که آیا ذهب و فضه یا درهم و دینار موضوعیت دارد یا فقط به دلیل آنکه پول رایج آن زمان بوده است ذکر گردیده و متعلق زکات، هر چیزی است که بهعنوان پول شناخته شود و رایج گردد؟ از نکات مهمی که باید به آن در بهدست آوردن ملاک و مبنا توجه شود، این است که پول، چه طلا و چه نقره، چه اسکناس و غیره، بیشتر از آنکه یک غایت باشد، یک وسیله و ابزار است؛ یعنی مقیاس در بیان ارزشهای اقتصادی و وسیله تبادل و ذخیره ارزش است و تفاوتی ندارد که جنس آن طلا باشد یا سنگ و چرم و...