چکیده:
تناسخ ملکوتی نفس، مهم ترین تصویری است که ملاصدرا برای معاد جسمانی ترسیم می کند؛ به این معنا که نفس انسان پس از جدایی از بدن مادی، به بدنی که توسط خود او در دنیا ساخته شده و متناسب با صفات و ملکات درونی اوست، تعلق گرفته، با آن بدن محشور می شود. در قرآن کریم از دسته ای از بنی اسرائیل سخن به میان آمده که به سبب نافرمانی از دستورات خداوند، به شکل میمون ظاهر شدند؛ ملاصدرا مسخ بنی اسراییل و به طور کلی پدیده مسخ را تاییدی بر تناسخ ملکوتی می شمارد. با توجه به اصول چندگانه ملاصدرا و مقدماتی که در اثبات تناسخ ملکوتی بیان کرده است، می توان به وجه این تایید دست یافت. این مقاله با تبیین و توضیح واقعیت تناسخ ملکوتی و مسخ، به دنبال تبیین این تایید است.
خلاصه ماشینی:
com"/> تاریخ دریافت: 23/07/95 دانشجوی دکتری کلام اسلامی دانشگاه قم تـاریخ تأیید: 14/10/95 چکیده تناسخ ملکوتی نفس، مهمترین تصویری است که ملاصدرا برای معاد جسمانی ترسیم میکند؛ به این معنا که نفس انسان پس از جدایی از بدن مادی، به بدنی که توسط خود او در دنیا ساخته شده و متناسب با صفات و ملکات درونی اوست، تعلق گرفته، با آن بدن محشور میشود.
با پذیرش این مسأله که انسانهایی حقیقتا به میمون تبدیل شدهاند، پرسش این است که چگونه میتوان این تحول را تفسیر کرد؟ به دیگر سخن، تبدیل شدن انسان به میمون یا حیوانات دیگر در مسخ، دقیقا به چه معناست؟ در فرایند مسخ چه چیزی تغییر میکند؟ محدودۀ مسخ به بدن و شکل ظاهری اختصاص دارد یا شامل نفس و باطن انسان نیز میشود؟ دیدگاهها دربارۀ مسخ در اثر گناه در پاسخ به پرسشهای فوق چند دیدگاه وجود دارد: دیدگاه اول: در مسخ تنها نفس انسانی تنزل کرده و به صورت نفس حیوان درمیآید، بدون اینکه در بدن و شکل ظاهری تغییری حاصل شود و از آنجا که نفس او نفس میمون گشته، اطلاق میمون بر او مجاز نخواهد بود.
دیدگاه دوم: مسخ تنها در شکل ظاهری و بدن تأثیر میگذارد و بدن انسان به بدن حیوان تبدیل میشود، اما نفس او نفس انسان است؛ و اگرچه به سبب رذایل اخلاقی سقوط کرده، از نوع انسانی خارج نشده است و اطلاق میمون بر او مجاز نخواهد بود؛ زیرا در ظاهر شبیه به میمون است.