چکیده:
هدف اصلی این مقاله ارائه رویکردی مقایسهای از مفهوم و ماهیت بنگاه در چهارچوبهای نظری نئوکلاسیکی و نهادگرایی جدید است. در این رویکرد، اطلاعات نامتقارن زمینهساز هزینههای مبادلاتی بوده که موجب تغییر ماهیت بنگاه از تابع تولید در رویکرد اقتصاد مرسوم به بنگاه بهعنوان سازمان در نهادگرایی جدید گردیدهاست. بر این اساس، بنگاه بهعنوان سازمان با دو گروه هزینههای مبادله و هزینههای تبدیل مواجه گردیده که این هزینهها تحت تاثیر ماتریس نهادی است. سپس، با تحلیل ساختار هزینهای در یک بنگاه نمونه در صنعت تایر ایران و مطابق با رویکرد نهادگرایی جدید، هزینههای مبادله و هزینههای تبدیل بنگاه شناسایی گردیده است. در نهایت نیز نشان داده میشود که چگونه نهاد دولت، نهادهای فنّاوری و سازههای ذهنی بهعنوان ماتریس نهادی، میتوانند بر هزینههای مبادله و تبدیل بنگاه تاثیر گذاشته و به تبع آن، سطح قیمت تمامشده محصول تایر را تعیین میکنند.
خلاصه ماشینی:
در این رویکرد، اطلاعات نامتقارن زمینهساز هزینههای مبادلاتی بوده که موجب تغییر ماهیت بنگاه از تابع تولید در رویکرد اقتصاد مرسوم به بنگاه بهعنوان سازمان در نهادگرایی جدید گردیدهاست.
در نهایت نیز نشان داده میشود که چگونه نهاد دولت، نهادهای فناوری و سازههای ذهنی بهعنوان ماتریس نهادی، میتوانند بر هزینههای مبادله و تبدیل بنگاه تأثیر گذاشته و به تبع آن، سطح قیمت تمامشدۀ محصول تایر را تعیین میکنند.
این همان دورۀ شکلگیری نهادهای فناوری بوده است که در کاهش هزینههای مبادلاتی و تبدیل بسیار تأثیرگذارند و شامل نهادهای رتبهبندی و تعیین کیفیت، نهادها و قواعد نظام انگیزشی و نهادهای بازار کار، نهادهای تنظیم قرار داد، نهادهای بوروکراسی، نهاد حقوق مالکیت هستند (North, 1991).
توجه به این نکته ضروری است که در اینجا بنگاه ضرورتی به پرداخت هزینه به منظور تعیین و شناسایی کیفیت عوامل تولید نداشته که این امر ناشی از فرض وجود اطلاعات کامل است.
در این چهارچوب، «وظایف واقعی مدیریت عبارتاند از: طراحی و کشف بازارها، ارزیابی کالاها و فنون تولید و مدیریت فعالانه اعمال کارکنان که اینها هزینههایی هستند که در شرایط نااطمینانی و ضرورت کسب اطلاعات ضرورت مییابند» (نورث، 1377: 127) که به دو دستۀ هزینههای مبادله و هزینههای تبدیل تقسیم میشود: هزینههای مبادله: بیان گردید که از منظر هستیشناسی، وجود هزینههای مبادله زمینهساز شکلگیری بنگاه بهعنوان سازمان بوده است.
Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge: Cambridge University Press.