چکیده:
اخلاق و تربیت مقولهای است که میتوان از کلام و سیره علوی برای تبیین آن بهره برد. یکی از روش های بهربرداری مزبور توجه به فضایل و رذایل اخلاقی است که در کلام حضرت علی مورد تاکید قرار گرفته است. این تحقیق با جستجوی فضایل و رذایل اخلاقی در کلام علوی، تبیینی کوتاه از آنها ارائه کرده است. تواضع، گذشت و عفو، چشم پوشی از لغزش دیگران، فریادرسی از ستمدیدگان، انفاق، زهد، میانهروی، قناعت، صبر و حیا، به عنوان فضایل اخلاقی و طمع، آرزوهای دراز، ابراز پریشانحالی، بیمبالاتی در گفتار، بخل، ترس، عدم معرفت نفس، شتاب پیشین و درنگ پسین، تکبر، غیبت، عجب، حسد، افراط و تفریط، ستمکاری، دشمنی با خوبان، ستایش بیش از استحقاق، کوچک شمردن گناه، ستیزهجویی، ریا، هم نشینی با بدان، دروغ، و تندخویی از جمله رذایلی است که در این مقاله به آن پرداخت شده است.
خلاصه ماشینی:
تواضع ، گذشت و عفو، چشم پوشي از لغزش ديگران ، فريادرسي از ستمديدگان ، انفاق ، زهد، ميانه روي، قناعت ، صبر و حيا، به عنوان فضايل اخلاقي و طمع ، آرزوهاي دراز، ابراز پريشان حالي، بيمبالاتي در گفتار، بخل ، ترس ، عدم معرفت نفس ، شتاب پيشين و درنگ پسين ، تکبر، غيبت ، عجب ، حسد، افراط و تفريط ، ستمکاري ، دشمني با خوبان ، ستايش بيش از استحقاق ، کوچک شمردن گناه ، ستيزه جويي، ريا، هم نشيني با بدان ، دروغ ، و تندخويي از جمله رذايلي است که در اين مقاله به آن پرداخت شده است .
اگر براي هر لغزش ريز و درشت ، در صدد انتقام باشيم ، يقينا بايد از کار و زندگي خود دست برداريم ، تا به اين هدف نه چندان خوبمان برسيم ، اما اگر از لغزش ديگران ، چشم پوشي کنيم ، مخصوصا اگر لغزش کساني را به صورت اتفاقي کار بدي از آن ها سر زده است ، ناديده بگيريم ، با اين کار علاوه بر اين که آرامش را کسب نموده ايم ، با خدا نيز معامله کرده ايم ؛ حضرت در اين باره ميفرمايد: أقيلوا ذوي المروءات عثراتهم فما يعثر منهم عاثر إلا و يد الله بيده يرفعه .
ما همواره بايد قبل از لب گشودن ، به حرف هايي که ميزنيم خوب فکر کنيم که آيا گفتن اين سخن مناسب است يا نه ؟ يعني بايد زبان را فرمانبردار خويش سازيم ، اما برخي خود را فرمانبردار زبان قرار ميدهند، حضرت چنين کسي را نکوهش کرده و او را بيارزش معرفي ميکند: هانت عليه نفسه من أمر عليها لسانه .