چکیده:
سرزمین ایران از نظر جغرافیایی و آب و هوایی جزو مناطق خشک و نیازمند به آب است، و از دیربازآب همیشه نگرانی و مسئله اول این کشور بوده است . استان زیبا ، سرسبز و حاصلخیز گلستان، با داشتن دریا، رودخانهها و چشمهسارها و دیگر منابع آبی متعددی که دارد، بسان دیگر سرزمینهای کشورمان در حسرت و تمنای آب بوده است. شگفتآور مینماید که در این استان شمالی کشور، مردمانش برای باران دست به دعا و نیایش برمیدارند. چنانچه در این سرزمین حاصلخیز منابع آبی روبه کاهش رود و اندک زمانی دیر باران ببارد، تمام زیباییهای آن، بر باد خواهد رفت. از این رو آب پدیده ارزشمند و مقدسی در نزد مردمانش به شمار میرود.
نیاز حیاتی مردم استان گلستان از گذشتههای دور تاکنون، آب بوده است و دلمشغولی همیشگی و هر روزه آنها تامین آب سدّها، آبندانها ، قناتهای قدیم و جدید در استان گلستان همه گواه راستین بر تلاش مردمی است تشنه برای پاسخگویی به این در خواست مهم و حیاتی. آثار برجای مانده از سدها، قناتها، آب انبارها و ... نشان میدهد که مردم این استان در زمانهای گذشته آب مصرفی خود را با چه سختی و تلاشی فراهم میکردهاند. گزارش پیش رو به معرفی« لاری » یا آب انبار های ترکمن صحرا میپردازد.
خلاصه ماشینی:
لاری (آبانبار ترکمن صحرا) علیرضا حصارنوی<FootNote No="12" Text="* باستان شناس و مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان آزادشهر"/> چکیده سرزمین ایران از نظر جغرافیایی و آب و هوایی جزو مناطق خشک و نیازمند به آب است، و از دیربازآب همیشه نگرانی و مسئله اول این کشور بوده است .
سدها، آبندانها، قناتهای قدیم و جدید در استان گلستان، همه گواه راستین بر تلاش مردمی است تشنه، برای پاسخگویی به این درخواست مهم و حیاتی.
طریقۀ ساخت لاریهای مکعب مستطیل در قدیم : برای ساخت لاری، در مرحلۀ اول آن قسمت را که میخواهند بهعنوان لاری استفاده کنند، در اندازۀ مورد نیاز شروع به گودبرداری میکنند تا به عمق لازم برسند.
کاربرد این لاریها میتواند دومنظوره باشد، یعنی هم مخزنی برای نگهداشن آب و هم اینکه ایوانی برای خانه باشد و بیشتر این شکاف از لاری بهصورت دومنظوره از آن استفاده میشود، طوریکه وقتی لاری را میخواهند بسازند، باید نزدیک به یک متر از خانه فاصله داشته و این فاصله را با سنگ و سیمان و ملات ماسه پر میکنند.
امروزه از این نوع لاری ساخته نمیشود و از نوع مکعب مستطیل آن استفاده میشود.
چنانچه پیشتر گفته شد، استفاده از لاری برای تأمین آب آشامیدنی در بیشتر نقاط روستایی ترکمنصحرا هنوز هم متداول است.
3ـ لاریها: ترکمنها برای این رفع مشکل کمآبی، خود چارهاندیشی کرده و مخزنهای آبی ساختهاند که در ادبیات هنر معماری به آن آبانبار و در ادبیات ترکمنی به آن لاری میگویند.