چکیده:
هدف این تحقیق بررسی راهکار مبارزه با فساد اداری از دیدگاه اسلام است. روش تحقیق نیز توصیفی - تحلیلی است و بر پایه مطالعهی کتابخانه است و یافتههای تحقیق بیانگر آن است فساد اداری، پدیدهای است که کموبیش در کلیه کشورهای جهان وجود دارد و امروزه گریبان گیر دولتها، ملتها و سازمانها گردیده و یکی از معضلاتی است که اکثر جوامع با آن روبرو هستند. بااینحال، نوع، شکل، میزان و گستردگی آن در هر کشور متفاوت است. امروزه فساد اداری و مالی به یک معضل جهانی مبدل شده و دولتها آگاهند که فساد باعث آسیبهای بسیاری میشود و هیچ حدومرزی هم نمیشناسد. در یک نظام اداری فاسد، کارمندان از موقعیت انحصاری خود در ارائه خدمات بهره میگیرند و با شغل خود به تجارت میپردازند که این امر علاوه بر تضییع حقوق مردم و آسیب زدن به توسعه، مانع رشد رقابت سالم و عدالت اجتماعی میشود. این تحقیق با هدف بررسی مفهوم فساد اداری، به نگارش در میآید؛ و در پی پاسخ دادن به این سوالات است که ماهیت فساد اداری از دیدگاه اسلام چیست؟ گونههای فساد اداری در قرآن و حدیث کدام است؟ پیامدهای فساد اداری از دید منابع دینی چیست؟ راهکارهای مبارزه با فساد اداری بر مبنای آیات و روایات چیست؟
خلاصه ماشینی:
در یک دسته بندی کلی اشکال فساد اداری را به ۱۰ مقوله زیر تقسیم بندی کردهاند ١-رشوه ۲- اختلاس ۳-تصرف غیر قانونی ۴-تدلیس ۵- اعمال نفوذ ۶- پورسانت ۷-کلاهبرداری 8- اخاذی یا باج گیری ۹- پارتی بازی ۱۰- خویشاوندسالاری در زیر ابتدا به تعریف مختصری از هر کدام از این انواع خواهیم پرداخت و تمایزاتی بین آنها اشاره خواهیم کرد.
زمینه سازی سلطه بیگانگان در موقعیتی که به دلیل فساد اداری، نظام سیاسی و شاکله اقتصادی جامعه تضعیف و انحراف اخلاقی در عرصه اجتماعی ریشه دوانده است، احتمال طمع ورزی و سوء استفاده بیگانگان و دشمنان در جهت سلطه بر ملت، دور از ذهن نخواهد بود؛ به عنوان نمونه، واقعیتهای تاریخی نشان میدهد که دولت انگلستان با استفاده از حربه فساد اداری، توانست حکومت عظیم عثمانی و برخی دیگر از کشورهای اسلامی را ناکارامد کند و به زانو در آورد (هانتینگتون، ۱۳۷۰، ص243) نفوذ و سلطهای که آثار استعماری آن تا کنون نیز پیامدهای جبران ناپذیری برای کشورهای منطقه به دنبال داشته است.
از این رو میتوان گفت که دولتها در مبارزه با این مسأله تساهل به خرج میدهند که دلایل آن شامل موارد ذیل میباشد: 1-تک حزبی بودن نظامهای دولتی و عدم بازپرسی در آنها ناتوانی در تأمین کارمندان 2- کاهش شدت نارضایتی از طریق فساد اداری (جبرانی برای رسیدن به موقع حقوق و مزایا) ۳-بروز تفرقه و تضاد در داخل هیأت حاکمه همه را به خطر میاندازد ۴-حفظ آبرو و حیثیت نظام توجیهی برای عدم رسیدگی ۵-وفاداری و ارزش تخصصی خاص مانع از رسیدگی به تخلفات وی میشود و مواردی از این قبیل (مجموعه حبیبی، ۱۳۷۵، ص ۱۲۷).