چکیده:
بررسیها نشان میدهد که دانشمندان ایرانی نقش موثری در رصد و ثبت گذر سیاره زهره در هزارة اخیر، بهویژه در سدة اخیر داشتهاند. نخستین دانشمندی که در تاریخ جهان، گذر زهره را ثبت کرد ابوعلیسینا بود. او رصد سیاره زهره را در 11 جمادیالثانی 423 ق (24 ماه می سال 1032 م) انجام داد و گزارش آن را در کتاب شفا، بخش هیات، مکتوب کرد. پس از یک دورة 600 ساله که گزارشهای دقیقی از آن در دسترس نیست، جرمیا هورکس انگلیسی در سال 1639 میلادی گذر زهره را رصد و ثبت کرد. از دیگر دانشمندان ایرانی در رصد گذر زهره، میرزا عبدالغفارخان نجمالدوله است. وی در 28 شوال 1291 ق (1874 میلادی) رصد زهره را به همراه یک گروه آلمانی در تهران ثبت کرد. نگارنده گذر زهره را در 17 خرداد 1391 (6 ژوئن 2012) در دانشگاه مانادو، جزیره مانادو، کشور اندونزی رصد و ثبت کرد. همچنین بررسی گذر زهره در دوره 600 ساله بعد از ابوعلیسینا تا رصد جرمیا هورکس نیز نشان داد که اغلب گزارشها با تاریخ دقیقی که امروزه از زمان گذرها به دست آمده همخوانی ندارد.
خلاصه ماشینی:
جای شکل تاریخچة ثبت علمی گذر سیاره زهره از نظر دانشمندان غربی گذر زهره توسط جرمیا هورکس انگلیسی در سال 1639 میلادی رصد شد.
این پژوهش به نیروهای گرانشی در منظومه شمسی پرداخته و اختلالات احتمالی نیروهای گرانشی بر روی سیاره زهره در زمان گذر را بررسی کرده است.
زمان تماس چهارم، با حرکت سیاره از روی محیط خورشید، گذر به سمت اتمام میرود و در یک لحظه، لبة خارجی سیاره با لبة خارجی خورشید مماس میشود و این لحظه ثبت تماس چهارم است.
جای شکل نتیجهگیری نتایج این پژوهش نشان میدهد که دانشمندان ایرانی اسلامی سهم بسزایی در رصد گذر سیاره زهره داشتهاند.
همچنین نگارنده، اثر نیروهای گرانشی در منظومه شمسی را، از طریق زمانسنجی بر مبنای محاسبات پیش رصدی با زمانسنجی بر مبنای رصد تجربی، مورد بررسی قرار دارد و از این طریق نشان داد که مدار سیاره زهره در زمان آخرین گذر دارای ثبات بوده است.
در شکل پایین تصویر، زمین، زهره و خورشید علاوه بر اینکه همراستا هستند همخط نیز میباشند و فقط در این حالت پدیده گذر اتفاق میافتد.
او رصد سیاره زهره را در 11 جمادیالثانی 423 ق (24 ماه می سال 1032 م) انجام داد و گزارش آن را در کتاب شفا، بخش هیأت، مکتوب کرد هنگامی که یک جرم سماوی از میان جرم سماوی بزرگتر و یک ناظر عبور میکند، چنانچه جرم سماوی کوچکتر با ناظر و جرم سماوی بزرگتر همراستا و همخط شود، پدیدة گذر اتفاق میافتد