چکیده:
در کتب روایی اهل سنت، احادیثی به چشم میخورد که ایشان بر مبنای آن به حلیت، بلکه استحباب استعمال برخی از آلات موسیقی حکم دادهاند. در این نوشتار به نقد این احادیث پرداخته شده است. بیش از بررسی سندی، مدلول معنوی روایت مد نظر نگارنده بود. با توجه به برخی از تناقضها در مدلول معنوی روایات که حتی با آرای جمهور فقهای اهل سنت ناسازگار هستند، میتوان به این نتیجه رسید که حداکثر حکم قابل اخذ از این روایات، حلیت استعمال دف بدون حلقه و زنگ، آن هم فقط در مجلس زفاف است.
خلاصه ماشینی:
آیا امکان دارد که به صرف نذر، پیامبر اجازه چنین کـاری را صادر کند؟ وانگهی چنانچه این عمل مباح یا مکروه باشد، باز هم در ادا یا عـدم ادای آن علمای اهل تسنن با یکدیگر اختلاف دارند؛ برخی قائل به عدم انعقاد و عدم صحت چنـین نذری (نذر مباح و نذر مکروه ) شده اند؛ ـ رابعا: ترمذی ذیل عنوان «باب فی مناقب ابیحفص عمربن الخطاب رضی الله عنه » ایـن روایت را نقل کرده است .
ترس جاریه از عمر، ترس شیطان از عمر، یا ترس جاریه از عمر به خاطر عملی که در حال انجام دادن آن است ، سبب چنین منقبتی برای خلیفـۀ دوم شـده است ؟ بررسی چنین روایاتی از یک سو، نشان می دهد که چنین اعمالی در ظروف و شـرایط زمانه پیغمبر اکرم (ص ) هم افعال مطلوبی به شمار نمی رفتـه انـد و از سـوی دیگـر، در عـین برخورد برخی از صحابه با چنین اعمالی، پیغمبر رویکرد مسامحه کارانه ای را از خود نشـان می داده است ؛ ـ خامسا: مرحوم محدث طبرسی در اعلام الوری مشابه ایـن حـدیث را در مـورد ورود پیامبر از مکه به مدینه آورده است که مضمون آن دف نوازی زنان بنینجار پیش پای پیـامبر به هنگام ورود به مدینه است (الطبرسی، ١٤١٧: ١٥٨).
در آنجا خود مرحوم طبرسی تصریح میکند که این روایت را از دلایل النبوه بیهقی نقل کرده ؛ بیهقی نیز این حدیث را از انس بن مالک آورده است .