چکیده:
ایل کلهر دارای پیشنیه طولانی در غرب کشور و خصوصاً استان کرمانشاه داشته است. این ایل همواره نقش مهمی را در مناسبات سیاسی و منطقهای منطقه حداقل از دوره صفوی تا دوره پهلوی دوم ایفا میکند. این مسئله اهمیت موضوع را نشان میدهد و اگر چه پژوهشهای پراکندهای در خصوص آداب و رسوم و فرهنگ ایلی، تاریخ و پیشینه آنها نگاشته شده؛ اما تاکنون پژوهش مستقل و مناسبی در مورد جغرافیای تاریخی و سیاسی ایل کلهر و نقش آنها در منطقه غرب ایران نگاشته نشده است. در این راستا مهمترین سوال پژوهش این است که ایل کلهر چه نقشی در تاریخ سیاسی و اجتماعی منطقه غرب ایران با توجه به شواهد تاریخی و منابع مکتوب ایفا میکنند؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که ایل کلهر نقش غیر قابل انکاری در مناسبات سیاسی منطقه غرب ایران در قرون متأخر اسلامی ایفا میکند. در قرون متأخر اسلامی دولت مرکزی ایران در تعامل با ایلات و عشایر، یک نظامِ تعاملپذیر را همواره در پیش میگرفت و قدرتهای برتر و مسلط مرکزی با قدرتهای محلی و اقوام و گروهها روابط مشخصی برقرار میکردند. به عبارتی در این دوران، حکومت مرکزی با همه ترفندها و سیاستهایی که برای تثبیت قدرت سیاسی در میان ایل کلهر و عشایر منطقۀ غرب در پیش گرفت، با در پیش گرفتن نوعی تعاملپذیری در ارتباط با آنها، بخشی از اختیارات خود را در حوزه محلی کرمانشاه به خود کردها واگذار کرد و به توزیع قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی در مقابل دریافت خدمات محلی آنها پرداخت.
خلاصه ماشینی:
این مسئله اهمیت موضوع را نشان میدهد و اگر چه پژوهش های پراکنده ای در خصوص آداب و رسوم و فرهنگ ایلی، تاریخ و پیشینه آنها نگاشته شده ؛ اما تاکنون پژوهش مستقل و مناسبی در مورد جغرافیای تاریخی و سیاسی ایل کلهر و نقش آنها در منطقه غرب ایران نگاشته نشده است .
به عبارتی در این دوران ، حکومت مرکزی با همه ترفندها و سیاست هایی که برای تثبیت قدرت سیاسی در میان ایل کلهر و عشایر منطقۀ غرب در پیش گرفت ، با در پیش گرفتن نوعی تعامل پذیری در ارتباط با آنها، بخشی از اختیارات خود را در حوزه محلی کرمانشاه به خود کردها واگذار کرد و به توزیع قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی در مقابل دریافت خدمات محلی آنها پرداخت .
مردمان این ایل در محدوده های نامبرده با توجه به اینکه اکثریت از طریق دامپروری امرار معاش میکرده اند، جهت به دست آوردن علف برای احشام و گوسفندان خود در فصول مختلف سال دست به کوچ و تغییر مکان میزده اند که این امر در بروز اختلاف بین آنها و سایر ایلات تأثیر مهمی داشته است .
به نظر میرسد در دورة صفوی در شمال غرب و غرب ایران ، موصل ، الجزیره و دیاربکر به حیات خود ادامه داده اند و ایل کلهر در این دوره در قالب کلی کرد، مصدر کارها بوده است .
با شکست طهماسب دوم از عثمانیها پنج محال از منطقۀ کرمانشاه به عثمانی - ها واگذار شد که قلمرو ایل کلهر یکی از آن پنج محال بود که البته با تلاش نادر قلی افشار این پنج محال همچنان جزء ایران باقی ماند.