چکیده:
تهدید جهانی القاعده و دولت اسلامی عراق و شام (داعش) بعد از حوادث یازده سپتامبر، موجب افزایش نزاعها بین شیعیان و اهلتسنن شده است. همچنین خشونت در منطقه خاورمیانه و پاکستان تیتر خبرگزاریها را به خود اختصاص داده و موجب به چالش کشاندن دولتها، هم در سطح منطقهای و هم در سطح جهانی شده است. هم مسلمانان افراطگرا و هم برخی متخصصان و تحلیلگران غربی صحبت از برخورد تمدنها یا جنگ فرهنگی بین مسلمانان و غربیها میکنند. این گفتمان و خشونت پدیدآمده از آن، دوباره باعث ایجاد این پرسش شده است که رابطه اسلام با خشونت و تروریسم چیست؟ آیا اسلام یک دین خاص و خشن است؟ منتقدان اسلام برای اثبات مدعای خود به برخی آیات، گفتمانهایی همچون جهاد، و همچنین حوادث دیگری در تاریخ اسلام اشاره دارند و از آنها بهعنوان نشانهها و دلایلی یاد میکنند که بهزعم آنها اثبات میکند عامل اصلی افراطگرایی مسلمانان و نیز پیدایش تروریسم اسلامی، برخی آیات قرآن است. قرآن و شریعت درباره خشونت، جهاد و جنگ چه میگوید؟ امروزه شعارهای اصلی تروریستها تحت نام اسلام چیست؟ این مقاله به بررسی این سوالات و نیز به بررسی گسترش حرکتهای جهادگرایان جهانی، بهویژه القاعده و دولت اسلامی عراق و شام، ریشهها و اسباب ظهور، ایدئولوژی و برنامههای آنها خواهد پرداخت.
خلاصه ماشینی:
این گفتمان و خشونت پدیدآمده از آن، دوباره باعث ایجاد این پرسش شده است که رابطۀ اسلام با خشونت و تروریسم چیست؟ آیا اسلام یک دین خاص و خشن است؟ منتقدان اسلام برای اثبات مدعای خود به برخی آیات، گفتمانهایی همچون جهاد، و همچنین حوادث دیگری در تاریخ اسلام اشاره دارند و از آنها بهعنوان نشانهها و دلایلی یاد میکنند که بهزعم آنها اثبات میکند عامل اصلی افراطگرایی مسلمانان و نیز پیدایش تروریسم اسلامی، برخی آیات قرآن است.
مسلمانان افراطی، چه در گذشته و چه در زمان حال، مانند گروههای القاعده و داعش و بوکوحرام، از این آیه برای توجیه جنگ بیقیدوشرط با تمام غیرمسلمانان و همچنین مسلمانانی استفاده میکند که عقیدۀ جنگطلب و جهادی آنها را قبول ندارند.
با وجود این، در حالی که تروریستها از گرایشهای مذهبی استفاده میکنند تا به تجهیز داوطلبان بپردازند، آیا دین میتواند بهعنوان کاتالیزور عمده به شمار رود؟ برخلاف سنت عقلانی مرسوم، آقای «رابرت پوپ» در تحقیقی جدید دربارۀ حملات انتحاری که در بازۀ زمانی سالهای 1980 تا 2003م انجام داده است، اینطور نتیجهگیری میکند: از لبنان تا سریلانکا، کنیا، کشمیر و نوار غربی غزه، هدف اصلی هر فراخوان برای حملۀ انتحاری -در بیش از 95 درصد- این بوده است تا دولتی قانونی را به شکست و عقبنشینی مجبور کند.
9. Fawaz Gerges quoted in, “The Islamic State, can its savagery be explained?” BBC News, 9 September 2014, Link: http://www.
Graham Fuller, “Who’s afraid of the Caliphate?” Huffington Post, 2015, Link: http://www.