چکیده:
بانک ها و موسسات مالی اسلامی به ویژه در ارتباط با معاملات بین بانکی با سایر بانک ها و همچنین با بانک های متعارف با محدودیت های زیادی روبه رو هستند و دسترسی به ابزارهای بازار پول منطبق بر شریعت در میان کشورهای اسلامی متفاوت و محدود است. در این میان، بیش تر ابزارهای تامین مالی کوتاه مدت بانک مرکزی نیز با اصول و قوانین شریعت سازگار نیست. از این رو، در ارتباط با بانک ها و موسسات مالی اسلامی، مدیریت نقدینگی توسط بانک مرکزی هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار گرفته است و همچنان این نگرانی ایجاد می شود که آیا مقام پولی با بینش اسلامی می تواند وظیفه اصلی خود را که ایجاد هماهنگی بین بخش پولی و بخش واقعی است، از طریق کنترل حجم پول به انجام رساند. با توجه به اهمیت موضوع، طی سالیان اخیر اقداماتی در جهت گسترش ابزارهای سیاست پولی در کشورهای اسلامی صورت گرفته که در این مقاله با تاکید بر تجربه کشورهایی چون مالزی، سودان، اندونزی و بحرین، ساختار و ویژگی های ابزارهای مورد استفاده توسط بانک ها و موسسات مالی اسلامی با سایر بانک ها در بازار بین بانکی برای مدیریت نقدینگی، ابزارهای بانک مرکزی برای عملیات بازار باز و تامین مالی دولت در بازار بین بانکی و در نهایت ابزارهای بانک های مرکزی و دولت ها جهت اعطای تسهیلات اعتباری به عنوان وام دهنده نهایی معرفی و بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اهمیت موضوع ، طـی سـالیان اخیـر اقـداماتی در جهـت گسترش ابزارهای سیاست پولی در کشورهای اسلامی صورت گرفته که در ایـن مقالـه بـا تأکیـد بـر تجربه کشورهایی چون مالزی ، سـودان ، انـدونزی و بحـرین ، سـاختار و ویژگـی هـای ابزارهـای مـورد استفاده توسط بانکها و مؤسسات مالی اسلامی با سایر بانکهـا در بـازار بـین بـانکی بـرای مـدیریت نقدینگی ، ابزارهای بانک مرکزی برای عملیات بازار باز و تأمین مالی دولـت در بـازار بـین بـانکی و در نهایت ابزارهای بانکهای مرکزی و دولت ها جهت اعطـای تسـهیلات اعتبـاری بـه عنـوان وام دهنـده نهایی معرفی و بررسی شده است .
این تحقیق درصدد آن است که با بررسی و شناسایی ابزارهای پولی مورد استفاده در سایر کشورهای اسلامی به سوالات زیر پاسخ دهد: -چه ابزارهایی از سوی بانکها و مؤسسات مالی اسلامی برای مدیریت نقدینگی با سـایر بانکها در بازار بین بانکی وجود دارد؟ -بانک مرکزی از چه ابزارهایی برای عملیات بازار باز و تأمین مالی دولـت در بـازار بـین بانکی استفاده می کند؟ - بانکهای مرکزی و دولت ها برای اعطای تسهیلات اعتباری و ایفـای نقـش خـود بـه عنـوان وام دهنده نهایی ۱ از چه روش هایی (ابزارهایی ) استفاده می کنند؟ پیشینه تحقیق تحقیقات انجام شده در زمینه ابزارهای پولی اسلامی کـه عمـدتاً در خـارج از کشـور انجام شده است ، بسیار محدود و اندک بوده و بیشتر پژوهش هـای انجـام شـده بـه طـور جامع به معرفی سازوکار سیاستگذاری پولی در کشورهای مختلف پرداختـه و کمتـر بـه معرفی ابزارها توجه شده است .