چکیده:
درحال حاضر بیش از 500 توافقنامه های بین المللی، منطقه ای، دوجانبه و چند جانبه محیط زیستی وجود دارد که به طور دائمی درحال تکامل بوده و بر شمار آنها افزوده میشود. در حوزه امنیتی مساله محیط زیست به طور قابل اجتنابی تحت تاثیر جهانی شدن و خطرات ناشی از این پیشرفتها است که کشورهای شمال و جنوب را در قالب عقد توافقنامه ها و عهدنامه های مختلف به مقابله با این تهدیدات برانگیخته است. اگر چه اغاز این توافقنامه های زیست محیطی به اواخر قرن 19 مربوط است اما اکنون جامعترین انها توافقنامه آب و هوایی پاریس است. پیمان پاریس با دارا بودن مفاد چندگانه خود باعث محدود و متعهد نمودن کشورها در افزایش تکنولوژی و یا استفاده از منابع میشود. این درحالیست که کشورهای جنوب که عضو این توافقنامه هستند لزوم اقدامی همه گانی را برای مقابله با مخاطرات زیست محیطی درک کردهاند سوالی که باقی میماند آن است که اجرایی شدن پیمان آب و هوایی پاریس چه تاثیری را بر کشورهای جنوب دارد؟ به نظر میرسد عملی شدن این پیمان به طور بارزی تاثیراتی عمیق را در روند رشد و توسعه پایدار آنها برجای میگذارد.
خلاصه ماشینی:
در مقابل کشورهای جنوب به دنبال توسعه بیشتر بخش های صنعتی خود هستند چرا که در وادی فرایند جهانی شـدن و آثـار آن، پیشـرفت هـای فنی و تکنولوژیکی و صنعتی کشورهای جنوب را برای جبران عقب ماندگی خود به اقـداماتی از جمله اصلاحات لازم در ساختارهای مختلف اقتصادی و سیاسی وا میدارد تا تهدیـدات جهـانی شدن را به فرصت تبدیل کنند زیرا گریز از آن باعث مشـکلاتی بـرای اکنـون و نسـل آینـده در خصوص توسعه پایدار١ خواهد شد (کلانتری و خلیلی، ١٣٨٩: ٢١).
به دلایل فوق، بشریت امروز نیازمند گسترش روابط شمال و جنـوب اسـت و شـرایط حـاکم کنونی بین شمال و جنوب باید از پایه و اساس دگرگون شود چنانکه شاهد برخی همکاریهایی همچون توافقنامه های ریو، کیوتو و کپنهاگ و پاریس هستیم که جامع ترین آنها پیمان پـاریس است که در آن مفادی مورد تایید کشورهای عضو قرار گرفته است تا مخاطرات زیست محیطـی را کاهش دهند.
محورهای اصلی آن عبارت است از: توافق همه اعضا مبنی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به نحوی که دمای زمـین ٢ درجـه افزایش نیابد، تهیه برنامه جـامع بـرای سـازگاری کشـورهای آسـیب پـذیر بـا حمایـت مـالی و تکنولوژیکی کشورهای توسعه یافته ، تلاش برای دستیابی به منـابع جدیـد مـالی بـرای کـاهش انتشار گازهای گلخانه ای و سازگاری با شرایط جدید، تاکید بر اهمیت و نقش جنگـل هـا، ایجـاد صندوق آب و هوایی سبز کپنهاگ، تامین مبلغ ٣٠ میلیـارد دلار آمریکـا تـا پایـان ٢٠١٢ بـرای کمک به کشورهای آسیب پذیر، تعهد کشورهای ضمیمه کیوتو بـه اعـلام میـزان کـاهش انتشـار گازهای گلخانه ای، ایجاد مکانیسم انتقال تکنولوژی، کشورهای درحـال توسـعه نیـز بـه صـورت داوطلبانه تعهد خود در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه ای تـا پایـان ٢٠٢٠ را اعـلام کننـد (دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا،١٣٩٥).