چکیده:
باتوجه به اینکه ایران دارای منابع غنی و گسترده انرژی،مخازن بزرگ نفتی و پتانسیل بالقوه انرژی میباشد، تعیین رابطه بین نفت و رشد اقتصادی میتواند در تبیین سیاستهای بخش انرژی کمک مؤثری نماید. از دیدگاه مکاتب مختلف اقتصادی،مهمترین عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی عبارتنداز:سرمایه و نیروی کار اعماز متخصص و غیر متخصص.در تئوریهای جدید رشد،عامل انرژی نیز وارد مدل شده است ولی اهمیت آن در مدلهای مختلف یکسان نیست.باتوجه به اینکه سهم بزرگی از مصرف انرژی رامصرف فرآوردههای عمدهء نفتی(بنزین،نفت سفید،نفت گاز و نفت کوره)تشکیل میدهد،لذا در این مقاله سعی شده است که رابطه بین تولید ناخالص داخلی(جایگزینی از رشد اقتصادی)و مصرف فرآوردههای عمدهء نفتی براساس یک الگوی تصحیح خطایبرداری برای دوره 1338 تا 1378 مورد بررسی قرار گیرد.برای تحلیل خواص پویای دستگاه نیز از روشهای تجزیه واریانس و توابع عکسالعمل آنی(تعمیم یافته)استفاده شده است. نتایج حاصل از مطالعه نشان میدهد که فرآوردهای نفتی ایران بهعنوان نهادهء تولیدی مطرح میباشند،هرگونه محدویت در مصرف آن،محدویت در تولید را به همراه خواهد داشت.با عنایت به اینکه انرژی ارزان نقش مهمی در تسهیل فرآیند توسعه و صنعتی شدن داشته و صنعت کشور نیز تاکنون از مزیت انرژی ارزان برخوردار بوده است،با گرفتن این مزیت از صنعت،قدرت رقابتی آن با تولیدات خارجی از دست رفته و منجر به رکود و بیکاری در جامعه خواهد شد.لذا توصیه میشود که کاهش در مصرف فرآوردههای نفتی از طریق افزایش کارآیی مصرف صورت پذیرد.
خلاصه ماشینی:
"باتوجه به اینکه سهم بزرگی از مصرف انرژی رامصرف فرآوردههای عمدهء نفتی(بنزین،نفت سفید،نفت گاز و نفت کوره)تشکیل میدهد،لذا در این مقاله سعی شده است که رابطه بین تولید ناخالص داخلی(جایگزینی از رشد اقتصادی)و مصرف فرآوردههای عمدهء نفتی براساس یک الگوی تصحیح خطایبرداری برای دوره 8331 تا 8731 مورد بررسی قرار گیرد.
(4-1)(به تصویر صفحه مراجعه شود) (4-2)(به تصویر صفحه مراجعه شود) بطوریکه: LGDP لگاریتم تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت Lcoil لگاریتم مصرف فرآوردههای عمده نفتی(بنزین موتور،نفت سفید،نفت گاز و نفت کوره) LK لگاریتم موجودی سرمایه به قیمت ثابت LL لگاریتم سطح اشتغال EC عبارت تصحیح خطای استخراج شده از بردارهای همانباشتگی D عملگر تفاضل مرتبه اول Dum متغیر موهومی که برای سالهای بعد از جنگ،یک و در سالهای جنگ و قبل از آن صفر میباشد.
مطابق جدول بالا،وجود دو بردار همانباشتگی برای متغیرهای موجود در مدل تائید میشود ولی یکی از این دو بردار توسط تئوری تایید میشود که بردار مزبور بصورت زیر است: -------------- (1)- Cointegration (2)- Vector Autoregression (به تصویر صفحه مراجعه شود) 4-6-نتایج برآورد الگوی تصحیح خطایبرداری همانطور که قبلا نیز گفته شد،مقدار وقفه سه،معیار آکائیک را حداقل کرده و وقفه بهینه است باتوجه به اینکه فقط یک بردار تعادلی بدست آمده است،معادلات الگوی تصحیح خطا با سه وقفه و با استفاده از یک عبارت تصحیح خطای با وقفه برآورد شدهاند که نتایج در ذیل آمده است: 1-معادله تصحیح خطای تولید ناخالص داخلی (به تصویر صفحه مراجعه شود) 2-معادله تصحیح خطای مصرف فرآوردههای عمده نفتی (به تصویر صفحه مراجعه شود) *اعداد داخل پرانتز نشاندهنده انحراف معیار ضرایب است."