چکیده:
یکی از ابعاد مهم همکاری در عرصه بینالمللی همگرایی منطقهای است که در چارچوب آن، کشورهای منطقهای خاص به سمت ادغام و یکپارچگی هرچه بیشتر پیش میروند. همگرایی کشورها از منطقه آزاد تجاری (یا تجارت ترجیحی) آغاز شده و پس از گذراندن دو مرحله اتحادیه گمرکی و بازار مشترک به اتحادیه کامل اقتصادی (سیاسی) ختم میشود. سوال اصلی این است که چرا بعد از گذشت بیش از پنج دهه از تاریخ شکلگیری آسه آن، این نهاد منطقهای هنوز به همگرایی کامل اقتصادی سیاسی دست نیافته است؟ یافتههای پژوهش حاکی از آن است که روند همگرایی اگرچه با نوساناتی اندک، رشد و گسترش را نشان میدهد؛ لیکن شواهد نشان میدهد آسه آن در راه رسیدن به همگرایی کامل اقتصادی با چالشهایی چون: توان اقتصادی نه چندان خودبسنده، وابستگی به تجارت خارجی برون منطقهای، تفاوت چشمگیر در تواناییهای اعضا و عدم هماهنگیهای کامل یا اختلافات سیاسی مواجه است که موارد مزبور مانع مهمی در راه دستیابی آسه آن به یکپارچگی اقتصادی بیشتر است. موارد مذکور آسه آن را از رسیدن به همگرایی کامل اقتصادی سیاسی بازداشته و با پشت سر گذاردن مراحلی چون تجارت ترجیحی، منطقه آزاد تجاری، اتحادیه گمرکی محدود (ناقص)، درحالحاضر آسه آن بهدنبال عملی ساختن هدف خود یعنی بازار مشترک است. پژوهش حاضر از نوع کیفی است که با رویکردی توصیفی-تحلیلی به بررسی فرضیه میپردازد. روش گردآوری مطالب نیز اسنادی است.
خلاصه ماشینی:
سوال اصلی مقاله حاضر این است که چرا بعد از گذشت بیش از پنج دهه از تاریخ شکلگیری آسه آن، این نهاد منطقهای هنوز به همگرایی کامل اقتصادی سیاسی دست نیافته است؟ سوالهای فرعی عبارتند از: 1-چالشهای همگرایی بیشتر آسه آن چیست؟ 2- مراحل همگرایی منطقهای آسه آن از چه زمانی آغاز شده و چه تحولاتی را به خود دیده است؟ 4- بازار مشترک آسه آن چه ارکانی دارد و اعضا این نهاد چه سیاستهایی را جهت دستیابی به آن در پیش گرفتهاند؟ فرضیه مقاله این است که اگرچه روند همگرایی با نوساناتی اندک، رشد و گسترش را نشان میدهد؛ ولیکن آسه آن در راه رسیدن به همگرایی کامل منطقهای با چالشهایی چون توان اقتصادی نه چندان خودبسنده، وابستگی به تجارت خارجی برون منطقهای، تفاوت چشمگیر در تواناییهای اعضا و عدم هماهنگیهای کامل یا اختلافات سیاسی مواجه است که این امر مانع مهمی در راه دستیابی آسه آن به یکپارچگی اقتصادی بیشتر است.
بهعنوان مثال از مجموع سرمایه گذاری مستقیم خارجی که وارد منطقه میشود سنگاپور نزدیک 50 درصد و کشورهای توسعهنیافته کوچک مانند لائوس، کامبوج و میانمار 2 تا 5 درصد از آن را به خود اختصاص میدهند (البته این سیر به تدریج تغییر خواهد کرد) که این امر منجر به عدم تمایل به تخصیص منابع در راستای ادغام منطقهای بیشتر میشود (ASEAN Secretariat.
Asean: Regional Trends in Economic Integration, Export Competitiveness, and Inbound Investment for Selected Countries, No. 332-511, Washington D.