چکیده:
امروزه سنت فکری هرمنوتیک، یکی از مهمترین رویکردهای نظری در علومانسانی میباشد. ریشه
این اصطلاح به نام "هرمس" باز میگردد که از نظر یونانیان باستان خدایی بود که نقش رساندن
پیام خدایان بهیکدیگر را برعهده داشت و در عین حال آدمیان را نیز یاری می کرد تا هم پیام
رمزی خدایان را درک کنند و هم مقصود و منظور یکدیگر را در سخن گفتن و نوشتن بهتر
بفهمند. معمولا در برگردان هرمنوتیک، از تفسیر یا تاویل استفاده میشود که هرکدام به معنایی
جداگانه اشاره میکنند. معنای هرمنوتیک، در طول دورههای مختلف تاریخیاش دچار قبض و
بسط شده و معنای واحدی از آن مد نظر نیست. این مقاله با استفاده از روش اسنادی_کتابخانهای
و با تکیه بر اندوختههای قبلی پژوهشگران، به دنبال روشنتر کردن معنای هرمنوتیک و تحولات
نظری صورت گرفته در آن، بعلاوه نمایان ساختن ضرورت و اهمیت مطالعه و فراگیری این سنت
فکری برای اهل علوماجتماعی میباشد. هرمنوتیک یونان باستان و روم، هرمنوتیک کلاسیک،
هرمنوتیک مدرن، هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک پسا_فلسفی )هرمنوتیک معاصر، انتقادی و
پست مدرن( دورههای مختلفی هستند که این سنت پشت سر گذاشته است. با وجود این تحولات
همواره مهمترین دغدغه این سنت نظری » فهم و چگونگی به وقوع پیوستن آن « گسترده، مسئله
بوده است. در یک جمع بندی نهایی، هرمنوتیک را میتوان "فلسفه فهم" تلقی کرد.
خلاصه ماشینی:
در فضای فکری ایران ، اگرچه بابک احمدی برای نخستین بار در سال ١٣٧٠ با تدوین کتاب "ساختار و تأویل متن " ضمن شش فصل به بررسی فلسفه هرمنوتیک پرداخته و همچنین علی رغم تلاش محمد مجتهد شبستری که با گردآوری کتاب " هرمنوتیک ، کتاب و سنت " (در دهه هفتاد) اهمیت و ضرورت فراگیری این نحله فکری را برای پژوهشگران و دغدغه مندان تفکر دینی مطرح کرده است ، همچنین با وجود تألیف و ترجمه کتاب های بسیار متنوعی که پیرامون این سنت فکری در ایران صورت گرفته است ؛ لیکن همچنان پرسش مبهم "هرمنوتیک چیست و چه کاربردی دارد؟" ذهن دانش پژوهان حوزه علوم انسانی را به خود درگیر کرده است .
هرمنوتیک با نشانه ها (sing)، پیام (message) و متن (text) سروکار دارد و به دنبال بررسی و درک و همچنین به فهم درآوردن ابژه های گوناگون می باشد و بدین سان به قلمروهای متفاوت الهیات ، فلسفه ، علوم اجتماعی، هنر، زیبایی شناسی، نقد ادبی، تفسیر کتاب مقدس ، روش شناسی علوم و ...
دوره های مختلف سنت فلسفی هرمنوتیک : تاریخ دانش هرمنوتیک (به منزله دانشی که در جهت فهم صحیح و منطقی تفسیر) را می توان براساس چند دوره متوالی طبقه بندی و تبیین کرد: الف ) هرمنوتیک در یونان باستان و روم علیرغم مشکلاتی که بر سر راه تعیین سرچشمه های هرمنوتیک وجود دارند بیشتر صاحب نظران متفق اند که میراث یونان باستان نقطه شروع مناسبی برای بحث در این باره است و به عقیده برخی 1.