چکیده:
قیمت ارز توسط عرضه و تقاضای آن تعیین میشود؛ اما دولتها میتوانند از راههای مختلف بر نرخ ارز تاثیرگذار باشند. میزان و ماهیت دخالت دولتها در بازارهای ارز، نظامهای نرخ ارز را تعریف میکند. درواقع نظامهای نرخ ارز، چارچوبی برای تعیین قیمت هستند. این تحقیق به انتخاب نظام ارزی مطلوب برای کشورهای عضو اوپک در دوره زمانی 2015-1990 پرداخته است. انتخاب نظام ارزی مناسب برای یک کشور بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا نوسانهای نرخ ارز در یک کشور نشان دهنده نظام نامطلوب ارزی تعیین شده برای این کشور بوده و عملکرد سایر متغیرهای اقتصادی آن کشور را تحت تاثیر قرار میدهد. برای بررسی مطلوب بودن نظامهای ارزی انتخابی توسط یک کشور، لازم است که اثرات این نوع نظامها بر نرخ ارز و درنتیجه بر سایر متغیرهای اقتصادی ارزیابی شود. ازجمله مهمترین متغیرهای اقتصادی یک کشور تولید ملی و نرخ تورم است. در این تحقیق برای انتخاب نظام ارزی مطلوب، از دو مدل آرجی (Argy) و معیار تصمیمگیری شاخصهای چندگانه (MADM) استفاده شده است. مدل آرجی بر اساس رویکرد حفاظتی طراحی و با کمک روش دادههای تابلویی تخمین زده شده است. مدل دوم با بهکارگیری معیارهای کیفی و استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین مدل آرجی نشان میدهند که نظام ارزی شناور مدیریت شده برای کشورهای عضو اوپک از دو نظام ارزی ثابت و شناور مناسبتر است. در روش تحلیل سلسله مراتبی نیز همین نتیجه به دست آمده است. همچنین در این روش، معیارهای صادرات، قیمت و کارایی اقتصادی بهعنوان مهمترین معیارها برای نظام ارزی شناور مدیریت شده شناخته شدهاند.
خلاصه ماشینی:
انتخاب نظام ارزي مناسـب بـراي يـک کشور بسيار حائز اهميت است ؛ زيرا نوسانهاي نرخ ارز در يک کشـور نشـان دهنـده نظـام نـامطلوب ارزي تعيين شده براي اين کشور بوده و عملکرد ساير متغيرهاي اقتصادي آن کشور را تحت تأثير قرار مـيدهـد.
Khordeforosh and Basirat (٢٠١٤)، در مقاله خود به بررسي تأثيرگـذاري نـوع نظـام ارزي بـر رشد اقتصادي کشورهاي منتخب نفت خيز براي دوره زماني ٢٠١٥-١٩٩٠ با اسـتفاده از روش داده - هاي تلفيقي پرداخته اند.
نتـايج نشـان مـيدهنـد کـه تـأثير شـوکهـاي داخلـي و خـارجي بـر متغيرهاي اقتصاد کلان به طور معنيداري به کانال هاي قواعد پولي بسـتگي دارد؛ بـه طـوري کـه هـر يک از شوکها تحت قاعده سياستي تيلور با هدف نرخ ارز منجر به نوسانات بيشتر سرمايه گـذاري ________________________________________________________________ 1- Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) و توليد کل در هر دو بخش قابل تجارت و غيرقابل تجارت خواهد شـد؛ امـا واکـنش هـاي تـورم و نرخ ارز تحت اين قاعده متقاعد کننده تر است .
در نمـودار (٤-١) درخت سلسله مراتبي معيارهاي تصميم گيري براي مقايسه ميـان نظـام هـاي ارزي بـا ٣ معيـار اصلي نظام ارزي ثابت ، نظام ارزي مديريت شده و نظام ارزي شناور و ٣٣ زير معيار نشان داده شـده است .
٥- نتيجه گيري و ارائه پيشنهادات در اين تحقيق براي انتخاب نظام ارزي مطلوب در کشورهاي عضو اوپک از دو مـدل آرجـي و معيار تصميم گيري با شاخص هاي چندگانه روش AHP استفاده شده است .