چکیده:
تجربه حضور در مکانهایی که تداعی کننده مفاهیم، معانی و یا خاطراتی دلنشین از گذشته هستند، میتواند احساسی از جنس دلتنگی شیرین را به دنبال داشته باشد. گاه به دنبال این تجربه، احساس عاطفی تلخ و شیرینی فرد را دربرمیگیرد؛ این احساس که به واسطه فقدان امری مطلوب بروز مینماید و معمولا با واژههایی از قبیل «ایکاش» و «افسوس» همراه است، نوستالژیا نامیده میشود. معماریای که قابلیت برانگیختن احساس نوستالژیا را در انسان داشته باشد، معماری نوستالژیک نامیده میشود. مکانهای دارای این ویژگی میتوانند موجب تعلق خاطر بیشتر انسان به محیط شده و وجهی از زیبایی معقول را برای کاربران آشکار نمایند که کمتر مورد توجه بوده است. احساس تداوم مطلوب گذشته، احساس آشنایی با محیط به واسطه تداعی عناصر و مفاهیم آشنا، از آثار مطلوب شکلگیری احساس نوستالژیا در معماری میباشد. این در حالی است که به اقتضای مدرنیته و تغییرات ناشی از آن، وجه نوستالژیک معماری، کمتر مورد توجه و تعمق قرار گرفته و میتوان گفت تا حدودی مغفول مانده است. این پژوهش با بهرهگیری از روش زمینهای کلاسیک، در پی تبیین کیفیتها و ویژگیهایی از یک مکان است که وجود آنها میتواند موجب اطلاق صفت نوستالژیک به آن مکان گردد. از آنجایی که این کیفیتها رابطه تنگاتنگی با فاکتورهای فیزیکی مکان دارند، بر این امید است تا پایهای برای پژوهشهای کاربردیتر باشد و منجر به تهیه ابزاری برای طراحان معماری در راستای ارتقای کیفیت محیط زندگی شوند.
Experience of being in places that associate meanings or memories related to past can lead to a sweet feeling. Sometimes with this experience, a sweat-bitter emotional feeling encompasses one. This feeling which appears as the result of lack of a desired situation and is usually associated with words expressing regret is called nostalgia. The architecture which can evoke nostalgia in people is called nostalgic architecture. Places with this affordance can lead to human’s sense of belonging to environment and present some properties of cognitive beauty that has been neglected so far. Sense of continuity of past, sense of familiarity because of associating familiar elements and meanings are the results of forming nostalgia in architecture. In the meantime due to changes caused by modernism, the nostalgic aspect of architecture has been less noticed as if it has been neglected. This research using classic grounded theory method tries to discover those properties of a place that their existence can lead to a nostalgic architecture. Therefore we hope that it works as a stepping stone to provide tools for architects in order to create nostalgic architecture by using them and improve the quality of living environment.