چکیده:
ترجمه رساله قشیریه، یکی از متون مهم عرفانی است. قشیری برای القای مضامین عرفانی در این کتاب از حکایتپردازی بهره گرفته است. حکایات او بیشتر در باب کرامات و معجزات دینی است که بسیاری از آنها جنبه غیرواقعی و تخیلی دارند. او در حکایتهای خود از مؤلفههای داستاننویسی استفاده کرده است. دراینبین، پردازش عنصر شخصیت از بنیادیترین ساختمایههای عناصر داستان قلمداد میگردد که در این مقاله قابلبررسی است در همین راستا و برای فرایافت و تأیید این مدعا، مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی بر آن بوده است تا از زوایه نقد ادبی به بررسی و تحلیل شیوههای شخصیتپردازی در حکایتهای فراواقعی رساله قشیریه بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است قشیری شخصیت حکایات خود را با استفاده از دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم معرفی میکند و در این راه از سه طریق توصیف، کنش و گفتگو کمک میگیرد. عنصر گفتگو در نود درصد حکایات او حضور دارد؛ چنانچه در برخی از حکایات، شخصیتها فقط با نقل گفتگوها پرداخته و توصیف میشود.
خلاصه ماشینی:
دراین بــین ، پــردازش عنصــر شخصــیت از بنیــادیتــرین ســاخت مایه هــای عناصــر داســتان قلمــداد مــیگــردد کــه در ایــن مقالــه قابل بررســی اســت در همــین راســتا و بــرای فرایافت و تأیید ایـن مـدعا، مقالـه حاضـر بـا روش توصـیفی - تحلیلـی بـر آن بــوده اســت تــا از زوایــه نقــد ادبــی بــه بررســی و تحلیــل شــیوه هــای شخصـیت پــردازی در حکایــت هـای فراواقعــی رســاله قشـیریه بپــردازد.
بــا جســتجو در کتــب ، نشــریات و پایان نامــه های دانشــجویی، پــژوهش جـامعی کـه بـه بررسـی شـیوه هـای شخصـیت پـردازی در حکایـات فراواقعـی ترجمـه رســاله قشــیریه پرداختــه باشــد، مشــاهده نشــد؛ امــا در تحقیقــات کلــی پیرامــون داستان پردازی در ادب عرفانی، گـه گـاه حکایـت هـایی از ایـن کتـاب در جامعـه آمـاری تحقیق آمده اسـت .
عنصــر شخصــیت نیــز در تمــامی داســتان ها بررسی شده ولی آنچـه مایـه تفـاوت ایـن رسـاله بـا مقالـه حاضـر شـده ، ایـن اسـت کـه نگارنده تنها به معرفـی کوتـاه شخصـیت و توضـیح مختصـر آن پرداختـه اسـت و بیشـتر بررســی ســاختاری حکایــت هــا موردتوجــه اوســت امــا شخصــیت و روش هــای شخصــیت پــردازی را تحلیــل نکــرده ، صــرفا آن را در چــارچوب عناصــر ســاختاری نگریســته و فقــط معرفــی کــرده اســت ازایــن رو تحقیقــی تــازه ضــرورت مــییابــد کــه شخصیت هـای حکایـت هـا در شـیوه هـای مسـتقیم و غیرمسـتقیم بـا دیـدگاه نقـد ادبـی بررسی گردد.
بـه عبارت دیگر نویسـنده بـا شرح و تحلیل رفتار و اعمال و افکـار شخصـیت هـا، آدم هـای داسـتانش را بـه خواننـده معرفـی مـیکنـد یـا از زاویـه دیـد فـردی در داسـتان ، خصوصـیت هـا و خصـلت هـای شخصیت های دیگر داستان توضیح داده مـیشـود و اعمـال آن هـا مـورد تفسـیر و تعبیـر قرار میگیرد.